کشور عزیزمان ایران به دلیل تنوع اقلیمی از آب و هوای متنوعی برخوردار است اما به دلیل قرارگیری در منطقه خشک و بیابانی عمدتا شهرهای ایران در فصول تابستان دمای بالای 30 درجه را تجربه میکند که این دما در بسیاری از استان ها و شهرها به 40 درجه و در برخی به 50 درجه میرسد که در این شرایط تولید تخم نطفه دار برای جوجه کشی مستلزم صرف هزینه زیاد و استفاده از تجهیزات برودتی مناسب میباشد.

هر تولید کننده جوجه یکروزه باید بداند که چه عواملی را میتواند رعایت کند تا در این فصل با مشکلات کمتری رو به رو باشد. در ادامه به بررسی دقیق تر در زمینه تولید تخم مرغ مناسب و آموزش جوجه کشی در تابستان پرداخته خواهد شد.

6 عامل مهم جوجه کشی در تابستان

1- تاثیر دمای هوا در جوجه کشی تابستان

 2- تولید تخم نطفه دار در تابستان

3- خرید تخم نطفه دار در تابستان

 4- تغذیه پرندگان در تابستان

5- محل قرار دادن دستگاه جوجه کشی

 6- تنظیمات دستگاه جوجه کشی در تابستان

 1- تاثیر دمای هوا در جوجه کشی تابستان دمای هوا به صورت مستقیم بر روی پرندگان تاثیر گذار است بدین شکل که باعث کند شدن متابولیسم طبیعی بدن پرنده میشود در واقع پرنده تمایل به خورد و خوراک را از دست میدهد و دان کمتری مصرف میکند و مواد غذایی و ویتامین ها و املاح معدنی کمتری دریافت میکند. در تابستان تخمگذاری پرندگان به شدت کاهش میابد و همان تعداد نیز از کیفیت کمی برای جوجه کشی برخوردار هستند و معمولا دیده میشود که تعداد تخم مرغ های بی نطفه زیاد شده و یا جنین های مرده داخل تخم مرغ ها زیاد دیده میشود و یا تخم مرغ ها در بین دوران جوجه کشی رشدشان متوقف میشود و میمیرند یا دیده میشود که جوجه ها کامل شده اند اما در زمان به دنیا آمدن توانایی خارج شدن از تخم مرغ را ندارند.

2- تولید تخم نطفه دار در تابستان همانطور که در قبل اشاره کوتاهی شد تولید تخم نطفه دار در تابستان مستلزم صرف هزینه های و زیادی میباشد که یکی از آنها هزینه برق مصرفی است. با توجه به گران بودن برق و مصرف بالای سیستم های سرمایشی، استفاده از تجهیزات برودتی در تولیدی های کوچک و متوسط برای تولید تخم نطفه دار صرفه اقتصادی نداشته و در نتیجه تولید کنندگان با مشکل افزایش هزینه ها روبرو هستند. ضمن این که در این فصل از سال چون نگهداری تخم مرغ با مشکلاتی مواجه است قیمت تخم نطفه دار هم کمتر از فصول دیگر است . به همین دلیل تولید کنندگان در این شرایط تصمیم بر این میگیرند که تولید را متوقف و اصطلاحا پرندگان را تولک ببرند. در برخی از استان ها و شهرها به دلیل بهتر بودن وضعیت آب و هوایی در تابستان این مشکلات کمتر است اما باید در نظر داشت که چون از زمان شروع تخمگذاری پرندگان (معمولا اواخر زمستان) 4 الی 5 ماه میگذرد قطعا مرغ ها قدرت جسمانی ماه های اول را ندارند و بعد از گذشت این مدت از تخمگذاری بنیه جسمانی خود را از دست خواهند داد و به مرور از کیفیت تخم های گذاشته شده کم میشود. نتیجه اینکه اگر شما در منطقه ای زندگی میکنید که هوای خیلی گرمی ندارید باید در نظر داشته باشید که بعد از مدتی از شروع تخمگذاری پرنده ی شما نیاز به استراحت دارد تا بتواند بنیه از دست رفته خود را به دست آورد و خود را برای تخمگذاری دوباره آماده کند. عزیزان تولید کننده ای که پرندگان خود را در شرایط مصنوعی سالن نگهداری میکنند نیز باید بعد از گذشت مدتی از زمان تخمگذاری، پرندگان را تولک ببرند تا در نوبت بعدی از راندمان جوجه درآوری بالایی بهره مند گردند.

3-خرید تخم نطفه دار در تابستان با توجه به توضیحاتی که در بخش قبل داده شد باید در نظر داشت که خرید تخم نطفه دار در تابستان هم با مشکلات ذکر شده روبرو است. در مجموع جوجه کشی در تابستان با راندمان پایین تر از فصول دیگر مواجه است اما کاری غیر ممکن نیست. دانستن نکاتی در خرید تخم نطفه دار به شما کمک میکند که در این فصل جوجه کشی بهتری داشته باشید. برای مثال، خرید تخم نطفه دار از شهرهایی که نسبتا هوای خنکی دارند برای جوجه کشی مناسب تر است.

البته باید به مشکلاتی که در این نوع خرید وجود دارد اشاره کنیم و آن اینکه ارسال تخم نطفه دار از استانی به استان دیگر معمولا با اتوبوس انجام میشود که مشکل اصلی آن در طولانی بودن مسیر، پرتاب شدن کارتن تخم مرغ ها در انبارها، ماندن در هوای گرم در مسیر و در صندوق اتوبوس و… البته خرید تخم نطفه دار از مرغدارانی که شرایط سالنی دارند بهتر است به این دلیل که مرغداران در این حالت، نکاتی از قبیل دمای محیط و تغذیه پرندگان را بیشتر رعایت میکنند. به شرط آنکه مرغداران تخم مرغ نطفه دار را از زمانی که جمع آوری میکنند تا به فروش برسانند کمتر از یک هفته گذشته باشد و تخم مرغ ها را در جایی نگهداری کنند که خنک باشد تا قبل از رسیدن به دستگاه جنین رشد خود را شروع نکرده باشد.

4- تغذیه پرندگان در تابستان زمانی که شما طیور را به شکل سنتی نگهداری می کنید به صورت طبیعی پرندگان در اکثر نقاط با کمی تقدم و تاخر از نظر فصلی در اسفند و فروردین ماه شروع به تولید تخم میکنند و هرچه زمان تولید طولانی تر میشود پرنده ها ضعیف تر و بنابراین کیفیت تنها پایین تر می آید . شما تصور کنید وقتی یک مرغ طی سه ماه هفتاد عدد تخم گذاشته باشد که هر عدد از آن ها حدود پنجاه گرم وزن دارد یعنی یک مرغ در مدت سه ماه حدود دو برابر وزن خود را تولید کرده این مثال به شما نشان می دهد که شما برای این که تولید خوب و در جوجه کشی هچ مناسب داشته باشید چقدر از نظر مواد غذایی (پروتئین ها ، مواد معدنی ، ویتامین ها) باید به پرنده ها رسیدگی کنید بنابراین از همان روز اول این موضوع مهم را مورد توجه قرار دهید و برای پرنده های مولد خود تغذیه مناسب در نظر بگیرید.

5-محل قرار دادن دستگاه جوجه کشی در تابستان انتخاب محل مناسب برای دستگاه جوجه کشی یکی از عوامل جوجه کشی بوده و تاثیر مستقیم بر میزان هچ شما دارد. دمای اتاقی که شما برای دستگاه جوجه کشی انتخاب میکنید باید حتما کمتر از 30 درجه باشد و هرچه از این دما پایین تر باشد شرایط بهتر خواهد بود. زمانی که دمای محیط بیش از 30 درجه باشد و هرچه به دمای داخل دستگاه نزدیک شود، اختلاف فشار بین داخل دستگاه و بیرون کم میشود و در نتیجه سیرکوله طبیعی از بین میرود و اگر فن تهویه دستگاه کار نکند اکسیژن رسانی به داخل دستگاه انجام نمیشود و ایجاد تلفات میکند. پس حتما باید دستگاه جوجه کشی در جایی قرار بگیرد که کولر داشته باشد تا مشکلات ذکر شده پیش نیاید.

عمدتا دلیل نوسانات دما و بالارفتن دمای دستگاه جوجه کشی در این فصل به دلیل گرم بودن دمای محیط است و بسیاری از کاربران دستگاه ها را در جای غیر استاندارد نگهداری میکنند و بسیار دیده شده که دمای محیط جوجه کشی از دمای تنظیم شده در دستگاه جوجه کشی بالاتر است و این امر باعث از بین رفتن جنین در تخم مرغ میشود. دمای استاندارد محیط برای دستگاه جوجه کشی بین 22 الی 30 درجه میباشد. رعایت این دما برای جوجه کشی ضروری است.

6- تنظیمات دستگاه جوجه کشی در تابستان با توجه به توضیحاتی که در بخش قبل داده شد باید دانست که تنظیم دما و تنظیم تهویه در تابستان از نکات ضروری در امر جوجه کشی است. خصوصاً تنظیم منوی تهویه که از اهمیت بیشتری برخوردار است به این دلیل که با وجود سیستم های سرمایشی از قبیل کولرها و… باز هم در ساعاتی از روز دمای محیط به 30 درجه و حتی بالاتر از این دما میرسد که در این صورت اختلاف فشار کم شده و هوای تازه کمتر وارد دستگاه میشود. باید در نظر داشت که در این شرایط انجام تنظیم عدد تهویه ضرورت خاصی دارد و حتما باید انجام شود. در خصوص تنظیم دما پیشنهاد میگردد دمای دستگاه جوجه کشی در تابستان حدود 5/37 تنظیم شود. با توجه به اهمیت انجام تهویه در دستگاه های جوجه کشی نیاز به توضیح است که در فصولی که هوا خنک است پیشنهاد میشود عدد تهویه 5/0 درجه بالاتر از عدد دما تنظیم شود.

برای مثال اگر دمای دستگاه 7/37 تنظیم شده باشد باید عدد تهویه روی 2/38 باشد. اما در فصول گرم پیشنهاد میشود عدد تهویه 3/0 بالاتر از دمای تنظیم شده روی دستگاه قرار گیرد که با این حساب اگر دمای دستگاه روی 5/37 باشد باید عدد تهویه روی 8/37 تنظیم شود نکته مهم جوجه کشی در تابستان

 1- اگر قصد جوجه کشی در تابستان را دارید، باید جای خنکی را برای پرنده های خود در نظر بگیرید و مخصوصا در ساعات گرم فصل پرنده ها در محیط بسته ای که توسط هواکش و پد های خنک کننده تجهیز شده اند نگه داری کنید .

2- در اثر گرما پرنده ها کمتر غذا میخورند و میل به جفت گیری کمتری دارند بنابراین از غذا هایی که ویتامین و املاح معدنی بیشتری دارند استفاده کنید

 . 3- دادن غذا را به ساعاتی موکول کنید که هوا خنک تر است مانند صبح های زود و شب ها که پرنده ها میل بیستری به خوردن دارند .

4- تخم ها را زود تر جمع آوری کنید و در جای خنک نگه داری کنید و اگر قصد حمل و نقل تخم ها را دارید در ساعاتی که هوا خنک تر است آن را انجام دهید و احتیاط بیشتری در حمل و نقل صورت بگیرید و چون دمای تخم ها بالا تر است تخم ها کمی شل تر هستند و احتمال جدا شدن نطفه خواهد شد .

اگر برای شما امکان مهیا کردن شرایط گفته شده وجود ندارد بهتر است در اوج گرما پرنده ها به لک ببرید تا تخم گذاری نکنند .

چگونه پرنده های خود را به لک ببرید؟ را حت ترین راه برای این کار تغذیه است . در این قسمت برعکس زمان تخم گذاری غذا های کم پرونئین است شما می توانید از مقدار بیشتر سبوس و مواد معدنی و کلسیمی بیشتر استفاده کنید مخصوصا در هفته اول .

روش بعدی دادن غذای کمتر است است . فرضا اگر شما در شرایط تخم گذاری صد و ده گرم غذا می دهید در هفته اول هفتاد گرم و در هفته های بعدی کم کم مقدار دان را افزایش دهید و این افزایش چهار تا پنج هفته زمان ببرد تا به وزن قبلی برگردد . وقتی لک را شروع می کنید و غذای پرنده را کم می کنید بهتر است خاموشی را هم افزایش دهید و به حدود نه تا ده ساعت برسانید و با افزایش غذا از هفته اول به بعد روشنایی را هم زیاد کنید . تو لک رفتن با عث می شود تا پرنده ها فرصت بازسازی داشته باشند و قوای از دست رفته را بازیابی کنند و شما هم به راحتی می توانید از گرمای تابستان که باعث کم شدن کمی و کیفی تولید شماست به راحتی عبور کنید و پس از آن پرنده ها از نظر تولید تخم و هچ به آمار های خوب و خیلی بالاتری برسند و شما هم رضایت مندی بیشتری را احساس کنید .

راه اندازی و تست دستگاه جوجه کشی

اولین مرحله پس از خرید دستگاه جوجه کشی و قبل از خرید تخم نطفه دار ، تست سلامت و صحت کار دستگاه جوجه کشی است. یعنی شما باید دستگاه جوجه کشی تازه خریداری شده را به مدت 24 ساعت در حالت بدون تخم روشن کنید و دما و رطوبت مناسب برای جوجه کشی از تخم نطفه دار پرنده مورد نظر را بر روی آن تنظیم کنید تا از کارکرد صحیح و دقیق ماشین جوجه کشی مطمئن شوید.

در صورتی که ماشین جوجه کشی خریداری شده پس از گذشت 24 ساعت بدون هیچ مشکلی به کار خود ادامه داد و دما و رطوبت تنظیم شده را به شکل دقیقی اجرا کرد و فرایندهای خودکار جوجه کشی مانند تامین حرارت و رطوبت، سنجش دما و رطوبت ، تهویه دستگاه و چرخش تخم ها را انجام داد می توان از سلامت آن مطمئن شد و مرحله بعدی یعنی خرید تخم های نطفه دار را اجرا کرد.

تهیه تخم نطفه دار با کیفیت و تازه دومین عامل مهم و تاثیرگذار در نتیجه نهایی جوجه کشی پس از دستگاه جوجه کشی، تخم های نطفه دار است. اگر تخم ها از کیفیت لازم برخوردار نباشند، حتی اگر از بهترین و گران قیمت ترین دستگاه جوجه کشی موجود در دنیا نیز استفاده کنید باز هم با شکست روبرو خواهید شد چون که تخم های بدون نطفه و یا دارای نطفه ضعیف و تخم های کهنه هرگز به جوجه تبدیل نخواهند شد.

بنابراین پس از خرید دستگاه باید به فکر تخم های نطفه دار باشید، اگر خودتان دارای گله تخم گذار باشید مطمئنا تخم های نطفه دار با کیفیت و تازه ای خواهید داشت، اما در صورت خرید از بیرون بهتر است از خود پرورش دهنده ها خرید کنید و قبل از خرید نیز گله را مشاهده کنید تا از وجود پرنده های نر و ماده مطمئن شوید چرا که بدون وجود پرنده نر و انجام جفت گیری ، امکان نطفه دار شدن تخم ها وجود نخواهد داشت.

از خرید غیر حضوری تخم ها خودداری کنید و حتما قبل از خرید تخم ها را از نزدیک ببینید چون که تخم های آلوده به خون و فضولات احتمالا آلودگی را وارد دستگاه خواهند کرد و ضمن اینکه خودشان به جوجه تبدیل نمی شوند سبب آلودگی سایر تخم ها نیز خواهند شد.هم چنین این نکته را به یاد داشته باشید که تخم های نطفه دار باید کمتر از یک هفته وارد دستگاه جوجه کشی شوند، در غیر این صورت احتمال جوجه شدن تخم ها بسیار کاهش خواهد یافت.

آماده سازی محیط دستگاه جوجه کشی

همانگونه که یک دستگاه جوجه کشی باید کیفیت و کارایی لازم را داشته باشد، محیطی که دستگاه در آن قرار می گیرد نیز باید دارای شرایط خاصی باشد تا دستگاه به خوبی در آن کار کند، دمای محیط باید بین 23 الی 26 درجه سانتیگراد باشد یعنی در فصل تابستان از تجهیزات سرمایشی و در فصل زمستان از تجهیزات گرمایشی برای متعادل کردن دمای محیط باید استفاده کنید.

هم چنین رطوبت محیط باید بین 35 الی 50 درصد باشد تا کارکرد دستگاه با مشکل روبرو نشود، قبل از شروع تست و راه اندازی دستگاه جوجه کشی باید چنین محیطی را برای آن فراهم کنید. برای تامین رطوبت محیط می توانید از رطوبت ساز التراسونیک و یا ظرف آب استفاده کنید. در محل قرار گیری دستگاه جوجه کشی باید تهویه هوا وجود داشته باشد تا اکسیژن کافی به دستگاه و تخم های در داخل دستگاه برسد. بنابراین می توانید از یک فن تهویه کوچک در محیط استفاده کنید.

آماده سازی دستگاه جوجه کشی پس از اینکه تخم نطفه دار خریداری شد و محیط مناسب برای جوجه کشی مهیا شد، نوبت به تنظیم دستگاه جوجه کشی و قرار دادن تخم در داخل آن میرسد. قرار دادن تخم های نطفه دار در داخل دستگاه پس از انجام تمامی مراحل فوق حال نوبت به قرار دادن تخم ها در داخل دستگاه خواهد رسید.

البته قبل از آن باید تخم ها را برای مدت زمان دو ساعت در محیط یا همان اتاق قرارگیری دستگاه قرار دهید تا کاملا با دما و رطوبت محیط سازگار شود. در این مدت می توانید دستگاه جوجه کشی را خاموش کنید و درب آن را باز کنید تا دما و رطوبت داخل دستگاه با دما و رطوبت محیط یکسان شود.

پس از گذشت دو ساعت می توانید تخم ها را در داخل دستگاه قرار دهید. هنگام قرار دادن تخم ها به این نکته توجه کنید که اگر دستگاه دارای شانه های غلتکی و همه کاره باشد باید تخم ها را به صورت افقی و خوابیده در داخل شانه ها قرار دهید. اما اگر دستگاه دارای شانه های حفره ای یا شاخکی باشد بایستی تخم ها را به عمودی و یا ایستاده در داخل دستگاه قرار دهید. هنگام قرار دادن تخم ها به صورت عمودی باید قسمت تیز تخم رو به پایین باشد در غیر اینصورت جوجه در داخل تخم خفه خواهد شد.

تنظیم دما و رطوبت مورد نظر پس از قرار دادن تخم ها در دستگاه باید درب آن را ببندید و دوشاخه دستگاه را به پریز برق وصل کنید، پس از روشن شدن دستگاه بایستی دما و رطوبت مورد نظر را بر روی برد جوجه کشی دستگاه تنظیم کنید، اما اگر دستگاه شما دارای قابلیت انتخاب پرنده باشد می توانید نوع پرنده مورد نظر را انتخاب کنید تا جوجه کشی آغاز شود. دستگاه های جوجه کشی شاهین طیور دارای امکان انتخاب پرنده هستند.

کنترل روند جوجه کشی زمانی که جوجه کشی آغاز شد، باید هر دو ساعت یکبار به دستگاه سر بزنید و از کارکرد تمامی قسمت های دستگاه مطمئن شوید. چرخش تخم ها را زیر نظر بگیرید و با استفاده از دماسنج و رطوبت سنج های معتبر و با کیفیت مانند تستو یا کیمو از صحت دقت سنسور دستگاه و سیستم های تامین حرارت و رطوبت اطمینان حاصل کنید.

نطفه سنجی تخم ها

پس از گذشت هفت روز از روند جوجه کشی باید تخم ها را مورد نطفه سنجی قرار دهید تا از رشد نطفه در داخل تخم مطمئن شده و تخم های پوچ و بدون نطفه را در از دستگاه بیرون بیاورید چرا که تخم های بدون نطفه به مرور زمان خراب شده و باعث مرگ سایر جنین ها در داخل تخم خواهد شد.

برای آموزش نحوه نطفه سنجی تخم ها می توانید مقاله آموزش نطفه سنجی را مطالعه کنید.

انتقال تخم ها به دوره هچر بستگی به دوره جوجه کشی پرنده مورد نظر باید تخم ها را در دوره مشخص به قسمت هچر منتقل کنید، معمولا سه روز آخر جوجه کشی به دوره هچر تعلق دارد و شما باید از شروع روز سوم تخم ها را به این قسمت منتقل کنید، به عنوان مثال در مورد پرنده مرغ که دوره جوجه کشی آن 21 روز است ، باید از شروع روز سوم یعنی نوزدهم تخم ها را به قسمت هچر دستگاه منتقل کنید.

برای این کار باید شانه ها را یک به یک از دستگاه بیرون بیاورید و تخم ها را وارد سبد هچر کنید، اگر از شانه همه کاره استفاده می کنید نیازی به تعویض شانه نیست ، کافیست تیغه مابین تخم ها را بردارید و آنها را به حالت خوابیده قرار بدید. اما در صورت استفاده از شانه های حفره ای یا مخصوص باید تخم ها را وارد سبد هچر مخصوص کنید. سپس تخم ها را در داخل دستگاه قرار داده و چرخش آن را متوقف کنید، البته راک ها کاملا صاف و به حالت افقی قرار بگیرند یعنی نباید زاویه داشته باشند.

پس از آن می توانید دما و رطوبت را برای دوره هچر تنظیم کنید که معمولا دما را کمی کاهش و رطوبت را افزایش می دهند. 

پس از جوجه کشی :

وقتی جوجه کشی به پایان میرسد باید جوجه ها و پوسته ی تخم ها از داخل دستگاه خارج شوند. توجه داشته باشید که میتواند تخم نطفه دار را دو تا 3 روز نیز در داخل دستگاه نگهداشت تا تخم جوجه شود ولی بیشتر از آن عقلانی نیست .

آماده سازی بستر جوجه ها زمانی که تخم ها را وارد دوره هچر کردید پس از گذشت سه روز شاهد بیرون آمدن جوجه ها از تخم خواهید بود. بنابراین باید بستر آنها را از قبل آماده کرده باشید تا در صورت بیرون آمدن جوجه ها ، مکان مناسبی برای پرورش و نگهداری داشته باشند. جوجه ها تا 24 ساعت پس از تولد باید در داخل دستگاه جوجه کشی بمانند تا کاملا مقاوم شوند، نگران تغذیه آنها نباشید آنها از کیسه زرده خود تغذیه خواهد کرد.

پس از گذشت 24 ساعت می توانید آنها را به بستر منتقل کنید و با استفاده از محلول آب و قند و جیره غذایی اغازین که در مراکز معتبر به فروش میرسند، تغذیه کنید. بستر مناسب برای جوجه ها باید دمایی حدود 37 درجه سانتی گراد داشته باشد تا از سرما خوردن و تلف شدن جوجه ها جلوگیری به عمل اید، برای این منظور می توانید از سیستم های گرمایشی و لامپ مادر مصنوعی استفاده کنید.

کف بستر را باید با استفاده از خاک اره و یا پوشال های نرم بپوشانید تا از آسیب رسیدن به کف پای جوجه ها و لنگیدن آنها جلوگیری کنید. به منظور جلوگیری از کج شدن پای آنها حتما آنها را در یک مکان صاف و بدون شیب پرورش دهید.

از دانخوری و آبخوری های مناسب و مناسب با قد آنها استفاده کنید تا برای آب و دان خوردن زحمت زیادی را متحمل نشوند. نتیجه گیری در این نوشته با نحوه کار با دستگاه جوجه کشی و راه اندازی و شروع جوجه کشی از آن پرداخته شد، در صورتی که نکات گفته شده در این مقاله و دفترچه راهنمای همراه دستگاه را به خوبی مطالعه کنید مطمئنا یک جوجه کشی موفق و با راندمان بالا را تجربه خواهید کرد. در صورت وجود هرگونه سوال یا پیشنهاد می توانید از طریق نظرات همین صفحه با ما درمیان بگذارید.

١- مطالعه کامل دفترچه راهنما قبل از راه اندازی ضروری می باشد..

۲- انتخاب محل مناسب برای نصب دستگاه با توجه به شرایط ذکر شده در دفترچه راهنما مخزن آب دستگاه را پر کنید .

۳- منوهای دستگاه در کارخانه تنظیم شده اند و در صورت نیاز می توانید مطابق تنظیمات داخل دفترچه تنظیم نمایید. بهتر است جهت هر گونه تغییر با شرکت مشاوره نمایید.

۴- در زمان شروع کار ستر مطمئن شوید تا چراغ هچر (قرمز رنگ) خاموش باشد

۵- دستگاه پس از روشن شدن ابتدا دما را تنظیم می کند و پس از رسیدن دما به محدوده مورد نظر عدد رطوبت را نشان می دهد

۶- بعد از قرار دادن تخم پرندگان در دستگاه می توانید جهت اطمینان از دما و رطوبت نشان داده شده از دماسنج جیوه ای و رطوبت سنج عقربه ای مناسب استفاده نمایید و در صورت اختلاف می توانید طبق دستور العمل، کالیبره نمایید

۷-روز پایانی برای هچ سیستم کنترل را به حالت هچ برده طبق راهنمای کار با برد کنترل و دما و رطوبت را متناسب با پرنده تغییر دهید

۸- در زمان هچر هنگامی که تخم مرغ ها را به سبد هچ انتقال دادید نسبت به نصب درب سبد و با کشیدن توری روی سید اقدام نمایید و برای جلوگیری از خروج جوجه از سید ها درب ها را با سیم مفتول یا گیره ببندید.

۹- هنگام خروج جوجه در زمان هچ درب دستگاه را هرگز باز و بسته ننمائید بلکه هر ۲۴ ساعت یکبار جوجه ها را خارج نمائید.

۱۰- پس از هر دوره جوجه کشی دستگاه را پاکیزه نمایید و بعد از دو یا سه دوره جوجه کشی فن های روی دیواره را بررسی نمایید که املاح و گرد و غبار باعث از کار افتادن موتور آن نگردد

۱۱- اگر فعلا قصد جوجه کشی ندارید درب دستگاه را باز کنید و به اندازه دقایقی بگذارید دستگاه بدون رطوبت کار کند تا کاملا خشک شود. سپس آنرا در جایی بدور از نور آفتاب انبار نمایید.

آماده سازی و گرم کردن تخم ها قبل از ورود به دستگاه جوجه کشی

آماده سازی تخم ها قبل از قرار دادن داخل دستگاه جوجه کشی یک قدم مهم در جوجه کشی است به ویژه هنگامی که تخم ها را در مکان سردی نگهداری کرده باشد، در صورتی که تخم ها از یک مکان سرد به صورت ناگهانی به یک مکان گرم وارد شود، مشکلات زیادی برای ان به وجود خواهد امد که در این نوشته از شاهین طیور نکات مهمی در این باره بیان شده

پیش گرم کردن یا آماده سازی تخم چگونه انجام می شود؟

قبل از اینکه تخم ها در دستگاه جوجه کشی قرار گیرند باید حدود ۶ تا ۸ ساعت در دمای ۲۳ الی ۲۷ درجه سانتیگراد قرار گیرند. به این عمل پیش گرم کردن تخم نطفه دار گفته می شود. اگر تخم هایی که در اتاق نگهداری تخم(سردخانه) قرار دارند مستقیما به دستگاه جوجه کشی یا سالن ستر انتقال یابند در برخورد با محیط گرم عرق کرده و مایعات زیادی بر روی تخم جمع خواهد شد، که مضرات زیر را برای تخم نطفه دار در پی خواهد داشت:

الف – در صورتی که تخمها از مکان سرد وارد مکان بسیار گرم شوند در اثر فشار منفی که در آنها به وجود می آید، احتمال ترک خوردن و شکستن تخم بسیار بالا می رود. چرا که دمای نگهداری تخم حدود ۱۸ درجه بوده و دمای دستگاه جوجه کشی ۳۷ درجه است، این فشار تغییر ناگهانی دما قطعا سبب ترک برداشتن تخم می شود.

ب – به دلیل سرد بودن تخم ، احتمال نشستن قطرات آب بر روی پوسته تخم وجود دارد که سبب نفوذ باکتریهای موجود روی پوسته به درون تخم می شود که نتیجه آن جنین مرده و مرگ جوجه در داخل تخم است. چرا که تخم ها پس از تولید برای مدتی در بستر قرار می گیرد و فضولات و میکروب های زیادی بر روی پوسته ان تجمع پیدا می کند.

در حالت عادی غشای بیرونی تخم مانع از ورود میکروب ها به داخل تخم می شود، اما با خیس شدن تخم این لایه محافظ از بین رفته و میکروب ها از طریق منافذ به داخل تخم نفوذ پیدا خواهند کرد.

⚡ برای جلوگیری از این مشکل بهتر است به نکات زیر توجه کنید، به عبارتی باید عملیات پیش گرم کردن تخم را قبل از انتقال آن به داخل دستگاه جوجه کشی انجام دهید:

الف – قبل از شروع جوجه کشی باید دستگاه را تست کنید، یعنی ان را روشن کنید و دما و رطوبت مورد نیاز را تنظیم کنید تا اقدام به کار در حالت خالی از تخم بکند. در صورت صحت عملکرد دستگاه می توانید مرحله بعدی را شروع کنید.

ب – پس از موفق بودن عملیات تست دستگاه ، باید ان را خاموش کنید و درش را باز بگذارید تا با دما و رطوبت محیط هم دما و هم رطوبت شود. دمای مناسب محیط (اتاقی که دستگاه جوجه کشی در ان قرار دارد) ۲۳ الی ۲۷ درجه و رطوبت مناسب بین ۳۵ الی ۵۰ درصد است که با استفاده از دماسنج و رطوبت سنج های محیطی می توانید این مقادیر را بسنجید.

ج – تخم ها را از انبار نگهداری به اتاق جوجه کشی منتقل کنید، آنها را داخل شانه ها بچینید، اما وارد دستگاه نکنید بلکه باید به مدت یک الی دو ساعت در محیط جوجه کشی بماند تا با دما و رطوبت آن با دما و رطوبت محیط یکسان شود.

د – پس از گذشت دو ساعت تخم و دستگاه کاملا هم دما می شوند، در این هنگام می توانید تخم ها را داخل دستگاه بگذارید و ان را روشن کنید و دما و رطوبت مورد نیاز برای جوجه کشی را بر روی برد دستگاه تنظیم کنید.

هـ – زمان روشن کردن دستگاه تا رسیدن به دمای ۳۷ درجه باید به آرامی انجام شود، هر چه قدر گرمایش دستگاه زمان بیشتری طول بکشد، به همان اندازه ضرر کمتری برای تخم خواهد داشت و محیط داخل دستگاه برای ان مناسب تر و قابل تحمل تر خواهد بود.

برخی از تولید کنندگان از سریع گرم شدن دستگاه جوجه کشی خود می گویند که این یک عیب بزرگ برای دستگاه های جوجه کشی محسوب می شود.

چیدن تخم های نطفه دار در دستگاه جوجه کشی دستگاه های جوجه کشی دارای چند نوع شانه هستند و با توجه به نوع شانه آنها می توانید تخم ها را در داخل آنها بچینید، به عنوان مثال اگر دستگاه شما دارای شانه های حفره ای یا شاخکی می باشد طبیعتا باید تخم ها را به صورت عمودی درون شانه ها قرار دهید که قسمت نوک تیز تخم رو به پایین باشد.

بهتر است قبل از قرار تخم ها در داخل دستگاه جوجه کشی انها را تمیز کرده باشید تا از عوامل بیماری زا پاک شده و خطر بروز عفونت بند ناف در جوجه ها نیز از بین برود. با استفاده از یک پارچه خشک و تمیز می توانید تخم ها را از الودگی ها پاک کنید.

نکته مهم : در صورتیکه هنگام خواباندن تخم ها در شانه ، انتهای کوچک آنها به سمت بالا قرار داده شوند . معمولاً در این حالت جنین قبل از رسیدن زمان خروج از تخم تلف میشوند . چرا که کیسه هوایی در انتهای بزرگ تخم قرار دارد و جنین همواره موقعیت خود را به سمت بالای تخم می کشاند . بنابراین جوجه هرگز موفق به ترکاندن کیسه هوایی و دریافت اکسیژن نخواهد شد زیرا کیسه هوایی در زیر پای جوجه قرار خواهد گرفت، در حالی که در کنار نوک ان باید قرار داشته باشد.

تخم های نطفه دار کثیف غیر قابل جوجه کشی تمامی تخم های نطفه دار امکان انتقال به ماشین جوجه کشی را ندارند، تخم هایی که این معایب را دارند، نباید وارد پروسه جوجه کشی شوند هم چنین در مقاله راهنمای خرید تخم نطفه دار می توانید اطلاعات بیشتری به دست آورید :

تخم های دارای پوسته نرم

تخم های ترک خورده و سوراخ

تخم های خونی و آلوده به فضولات زیاد

تخم های گرد و نافرم

تخم های زیاد بزرگ و زیاد کوچک

تخم های دو زرده

مهمترین مشکلی که پرورش دهندگان با آن رو به رو هستند، مرگ و میر جوجه کشی می‌باشد. مرگ جوجه یک روزه و تازه هچ شده یا مرگ جنین در تخم از مواردی هستند که می‌توانند موجب وارد شدن ضرر و زیان های بسیاری به افراد شوند.

در این مقاله قصد داریم تا مواردی را عنوان کنیم که تاثیر مستقیمی در علت مرگ جوجه در دستگاه جوجه کشی دارند. مرگ جوجه های تازه هچ شده نتیجه‌ی عوامل مرتبط به هم بسیاری می باشد. اگرچه با رعایت نکات مختلف مدیریتی همچون تغذیه، کنترل بیماری و … می توان این مشکلات را حل کرد.

متاسفانه بسیاری از افراد اینطور فکر می‌کنند که برخی از این نکات جزئی و کم اهمیت هستند. اما ممکن است جزئی ترین موارد تاثیر بزرگی در روند جوجه درآوری شما داشته باشند. در نتیجه دانستن و رعایت اصول درست سبب جلوگیری از مرگ و میر در جوجه کشی می‌شود.

عدم چرخش درست تخم این عامل موجب چسبیدن زرده به پوسته شده و جنین نمی‌تواند در داخل تخم به درستی تغذیه شود. در نتیجه سبب مرگ آن می‌شود. دلیل این اتفاق ممکن است مشکل سیستم چرخشی دستگاه، یا عدم چرخش صحیح تخم ها در دوران انبار کردن باشد.

انبار کردن تخم ها قبل از اینکه اقدام به جوجه کشی از تخم ها کنید، ممکن است بخواهید چند روزی آنها را نگهداری و انبار کنید. در این حالت باید اطلاعات کاملی درباره شرایط نگهداری تخم نطفه دار داشته باشید تا در این مدت آسیبی به تخم ها و جنین نرسد. در غیر اینصورت سبب وارد شدن آسیب های جبران ناپذیر و یا مرگ جنین در تخم می‌گردد.

تغذیه گله مولد برای اینکه بتوانید به تخم های نطفه دار با کیفیت برسید، گله مولد باید جیره غذایی کاملی داشته باشد. اگر این جیره به درستی تنظیم نشود، می‌تواند تاثیر منفی روی تخم ها بگذارد. کاهش مواد مغذی و ویتامین ها، جنین را ضعیف کرده و سبب مرگ آن می‌شود. از طرفی زیاد بودن ویتامین ها و مواد معدنی نیز ممکن است تاثیرات منفی بگذارد. مانند افزایش کلسیم که موجب ضخیم شدن پوسته تخم شده و در دوران هچری، امکان اینکه جوجه نتواند پوسته را بشکند وجود دارد. این مورد می‌تواند علت مرگ جوجه در دستگاه جوجه کشی باشد.

مرگ جنین در تخم به دلیل آلودگی یکی از مواردی که می‌تواند سبب مرگ جنین در جوجه کشی گردد، آلوده بودن پوسته تخم می‌باشد. پرورش دهنده باید قبل از اینکه تخم های نطفه دار را داخل دستگاه قرار دهد، آن را از آلودگی ها و کثیفی ها پاک کند. اما عده ای به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در این زمینه سعی می‌کنند که تنها با آب یا استفاده از دستمال های تر آنها را پاک کنند. این کارها علاوه بر این که به درستی آلودگی و میکروب ها را از بین نمی‌برد، باعث می‌شود که آنها به داخل تخم نفوذ پیدا کرده و جنین را آلوده کنند.

در نتیجه بهترین روش این است که از دستمال خشک و محلول های ضدعفونی کننده استفاده کنید تا در هنگام جوجه کشی، شاهد مرگ جنین ها نباشید.

تنظیم نبودن دما و رطوبت در دستگاه برای داشتن راندمان جوجه درآوری بالا نیاز است که دما و رطوبت مورد نیاز جوجه، به بهترین شکل تنظیم شود. اما اگر هر کدام از این پارامتر ها کاهش یا افزایش پیدا کنند، می‌توانند سبب مرگ و میر در جوجه کشی و کاهش راندمان شوند. از جمله مواردی که موجب این اتفاق می شوند، عایق نبودن بدنه دستگاه، خرابی قطعاتی مانند المنت، رطوبت ساز، سنسورها و برد دستگاه است.

مرگ جوجه در هنگام نطفه سنجی یکی از دلایل رایج مرگ جوجه در دوران هچ، نطفه سنجی غیر اصولی است.حتما میدانید که جنین و جوجه نباید در معرض شوک دمایی و حرارتی قرار بگیرند. پس باید دقت کنید زمانی که برای دوره هچری می‌خواهید تخم ها نطفه بینی کنید، دمای محیط بیرونی دستگاه را افزایش دهید. ورود تخم از محیط گرم داخل دستگاه به محیط سرد خارجی می‌تواند آسیب های جدی را به جوجه وارد کند

باز کردن درب دستگاه دوره هچ در جوجه کشی از اهمیت زیادی برخوردار است. بسیاری از پرورش دهندگان در این زمان شروع به باز و بسته کردن مکرر درب دستگاه می‌کنند که این امر می‌تواند اثرات منفی به دنبال داشته باشد. در طول این زمان جوجه ها تلاش می‌کنند تا از تخم های خود خارج شوند. رطوبت کابین دستگاه سبب نرم شدن پوسته تخم شده و ره جوجه کمک می‌کند تا آن را راحت تر بشکند.

برای افزایش راندمان جوجه کشی در دوره هچ باید نکات و مواردی را رعایت کنید. اما باز کردن بی دلیل درب، باعث هدر رفتن رطوبت شده و امکان سفت تر شدن پوسته را افزایش می‌دهد. از طرفی با این کار امکان تغییرات دمایی نیز وجود دارد که این نکته نیز به تنهایی می‌تواند یکی از علت های مرگ جوجه در دوره هچ باشد.

خاموش شدن دستگاه از آنجایی که تمامی قطعات و سیستم های دستگاه با برق کار می‌کنند، نبود برق و انرژی و خاموش شدن دستگاه موجب آسیب دیدگی جدی جنین و جوجه ها می‌شود. زیرا در این حالت میزان دما و رطوبت مورد نیاز تغییر کرده و در شرایط بدتر می‌تواند منجر به مرگ و میر در جوجه کشی گردد.

اپراتور یکی از اصلی ترین دلایل تلف شدن جوجه ها در دستگاه و در طول دوره جوجه کشی اپراتور است. نگهداری از تخم ها قبل از قرار گیری در دستگاه، حمل آنها و جلوگیری از تکان شدید تخم ها، تنظیم پارامترها، تهیه دستگاه با کیفیت و چک کردن سلامت آن، دانستن روش استفاده از دستگاه جوجه کشی و جلوگیری از خرابی و تمامی عوامل در طول دوره، همگی توسط اپراتور انجام می‌گیرد. در نتیجه اگر فرد فاقد دانش و اطلاعات کافی و لازم در این زمینه باشد، امکان بروز مشکلات نیز وجود خواهد داشت.

مدیریت اشتباه سالن پرورش جوجه ها روی سطح زمین نیاز به یک بستر خشک و تمیز به ضخامت ۳ اینچ دارد و از مصرف زیاد خاک اره و سایر مواد بستر ساز برای جلوگیری از خفه شدن جوجه ها باید پرهیز شود. نگهداری جوجه ها بر روی سطوحی مانند روزنامه یا سطوح چوبی به جهت نداشتن اصطکاک مناسب، توصیه نمی‌شود چرا که ممکن است منجر به ضرر ها و صدمات دائمی گردد.

افزایش درجه حرارت سالن پرورش باعث مشکلاتی نظیر آب زدایی و انسداد مقعد جوجه ها می‌شود. ۷۰% بدن جوجه های تازه متولد شده از آب تشکیل شده است. دمای بالا منجر به از دست رفتن آب بدن می‌شود، همین امر موجب مرگ جوجه های ۱ روزه به دلیل از دست دادن آب بدنشان می‌گردد. از طرفی دمای بالای سالن نیز سبب خشک شدن مدفوع و در نهایت انسداد مقعد می‌شود که می‌تواند مرگ جوجه ها را در برداشته باشد. – کاهش درجه حرارت سالن نیز موجب بروز بیماری هایی نظیر ذات‌الریه می‌شود.

اگر دمای محیط نگهداری استاندارد نباشد، موجب مرگ جوجه های تازه هچ شده به دلیل ذات‌الریه و آبی شدن تاج ها می‌گردد. همچنین تحت تاثیر کاهش دما، جوجه ها جهت حفظ دمای بدن خود در هم فرو می‌روند که این امر باعث خفگی و نهایتا مرگ جوجه ها می‌شود. برای اینکه از مشکلات بوجود آمده بوسیله تنظیم نبودن دمای سالن پرورشی جلوگیری کنید، بهتر است ۲۳ ساعت قبل از اینکه جوجه ها را به آنجا منتقل کنید، سالن را گرم کرده و دما آن را در حالت استاندارد ثابت نگه دارید.

مرگ جوجه ها با مسمومیت مسموم شدن نیز می‌تواند از دلایل مرگ جوجه ۱ روزه و تازه هچ شده باشد. غذای آلوده‌ی قارچی و مواد سمی در جیره باعث مسمومیت غذایی جوجه ها می‌گردد. از طرفی اگر در آب و تغذیه آنها مقدار زیادی نمک باشد، منجر به مسمومیت و در نهایت مرگ جوجه می‌شود. پائین کشیدن پرده ها در تمامی ساعات، درجه حرارت بالای سالن، افزایش PH بستر و افزایش یا کاهش رطوبت سالن منجر به تشدید تولید آمونیاک در سالن می‌شود. این اتفاق باعث تحریک غشاء مخاطی و چشم ها، مصرف کم غذا، کاهش میزان رشد، تحریک مژه های داخل نای، خونریزی و مرگ و میر در غلظت بالای ۱۰۰ PPM ( قسمت در میلیون ) می‌گردد. بنا براین غلظت آمونیاک باید کمتر از ۲۵ PPM باشد.

دسته : آموزش جوجه کشی

آزمایشات متعددی که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مونتانا آمریکا برای مشخص کردن حرارت تخم مرغ در طی جوجه کشی طبیعی انجام گرفته نشان داده است که حرارت متوسط قسمت فوقانی تخم مرغ 3/102 درجه فارنهایت و یا در حدود 29 درجه سانتی گراد و حرارت پایین تخم مرغ در حدود 31 درجه و یا به عبارت دیگر در حدود 15-16 درجه فارنهایت کمتر از حرارت بالای تخم مرغ بوده است. این اختلاف زیاد حرارت در قسمت فوقانی و تحتانی تخم مرغ بیشتر در روزهای اول جوجه کشی دیده می شود، در روزهای آخر اختلاف حرارت به حدود 10 درجه فارنهایت می رسد.

طی آزمایشات دیگر ثابت شده است که درجه حرارت بدن مرغ کرچ که در روی تخم مرغ می خوابد زیادتر از مرغ غیر کرچ است. در هنگام کرچی این مطلب را به خوبی می توان در روی مرغ آزمایشی کرد چنانچه مرغ کرچ را لمس نمایند مشاهده می شود که پرهای ناحیه همچنین خود سینه به طور محسوسی گرم است.

تفاوت درجه حرارت بالا و پایین تخم مرغ در ماشین های جوجه کشی کمتر از زیر مادر است و در حدود 4 درجه فارنهایت می باشد.

طبق آزمایشاتی که در ایستگاه تحقیقاتی پردو آمریکا صورت گرفته است حرارت در دستگاه جوجه کشی چنانچه مخزن جیوه میزان الحراره در فاصله 5 سانتی متری بالای سینی تخم مرغ ها قرار داشته باشد باید در حدود 101 درجه فارنهایت یا 5/388 درجه سانتی گراد باشد در این صورت نتیجه جوجه کشی بسیار رضایت بخش است ولی چنانچه حرارت از 100 درجه فارنهایت یا 38 درجه سانتی گراد کمتر و یا از 103 درجه فارنهایت معادل 5/39 درجه سانتی گراد بیشتر باشد مرگ و میر جنین به طور محسوسی افزایش می یابد.

طبق نظریه مرکز ملی تحقیقات کشاوزری امریکا اگر رطوبت ماشین 60درصد و جریان هوا 12 سانتی متر مکعب در دقیقه و غلظت اکسیژن 21 درصد و اکسید دو کربن کمتر از 5/0 درصد باشد. در تحت چنین شرایطی بهترین درجه حرارت برای دستگاه جوجه کشی 100 درجه فارنهایت یا در حدود 388 درجه سانتی گراد است.

زیاد بودن یا کم بودن درجه حرارت در نتیجه جوجه کشی موثر واقع می شود و آن را کاهش می دهد. چنانچه حدود این تغییرات حرارتی جزئی باشد ممکن است در طول مدت جوجه کشی تغییراتی ایجاد کند. این تغییرات بین 20-25 روز است.

حرارت کمتر از حد معمول سبب می شود که جوجه ها به کندی از تخم مرغ خارج شوند و در نتیجه سبب طولانی شدن مدت جوجه کشی می شود. حرارت زیاد تر از حد معمول سبب کوتاه شدن دوره جوجه کشی می گردد. ولی اگر حدود تغییرات حرارتی زیاد باشد سبب مرگ و میر جنین می گردد.

اگر ماشین از نظر حرارت در وضع مناسبی باشد تمام جوجه ها بایستی در روز 21 از تخم مرغ بیرون آمده باشند و در پایان روز بیست و یکم جوجه کشی خاتمه یابد. از این رو طول مدت جوجه کشی راهنمای خوبی از نظر کنترل حرارت ماشین بشمار می رود. حرارت در تمام مدل ها و انواع دستگاه جوجه کشی یکنواخت نیست بلکه بسته به سیستم و توصیه کارخانه سازنده اغلب حرارت ماشین های مختلف با هم کمی اختلاف دارد.

چگونگی تهویه در تغییرات حرارتی ماشین نقش مهمی به عهده دارد. در ماشین های جوجه کشی کوچک و ساده حرارت در هفته اول 100 درجه فارنهایت یا 38 درجه سانتی گراد و در هفته دوم 102 درجه فارنهایت یا در حدود 39 درجه سانتی گراد و در هفته سوم 103 درجه فارنهایت یا 5/39 درجه سانتی گراد می باشد.

در ماشین های بزرگ که چندین طبقه سینی در آن چیده می شود و دارای دستگاه های تهویه خودکار می باشند معمولاً حرارت تا روز هجدهم در حدود 99-100 درجه فارنهایت یا 5/37- 38 درجه سانتی گراد می باشد. از روز هجدهم به بعد باید حرارت را کمتر و رطوبت ماشین را زیادتر نمود. به همین دلیل برای کنترل دقیق حرارت تخم مرغ ها را تا روز هجدهم در یک قسمت به نام انکوباتور و از روز هجدهم به بعد در قسمت دیگر به نام هچر نگهداری می کنند در این قسمت حرارت کمتر، رطوبت و تهیه بیشتر از قسمت اول است.

در ماشین های جوجه کشی باید حرارت را در طی مدت جوجه کشی یکنواخت و دور از نوسان نگاه داشت این عمل به وسیله دستگاه های تنظیم انجام می گیرد که حرارت ماشین را در تمام مدت جوجه کشی در میزان مطلوب نگاه می دارد.

اصول دستگاه های تنظیم در ماشین های کوچک براساس انقباض و انبساط کپسول های اتر یا ترموستات های خودکار استوار شده است. کپسول های حاوی اتر معمولاً در اثر حرارت منبسط و در برودت منقبض می گردند در داخل ماشین های جوجه کشی ساده کپسول اتر نصب شده است.

در روی جدار فوقانی این کپسول ها میله ای قرار گرفته است که از دیواره فوقانی ماشین خارج می شود. این میله به اهرمی وصل شده که به سرپوشی منتهی می شود که در روی منبع تولید حرارت قرار می گیرد. وقتی که حرارت ماشین به حد مطلوب رسید به وسیله پیچ های میزان به کپسول اتر فشار می آورند به طوری که سرپوش مماس به دریچه روی منبع تولید حرارت گردد. در این صورت چنانچه حرارت داخلی ماشین از حد مطلوب بیشتر شد در روی کپسول اتر اثر می گذارد و ان را متسع می کند در نتیجه به میله و اهرم فشار وارد می آید و سرپوش از روی دریچه بلند می شود و حرارت اضافی خارج می گردد.

در هنگامی که درجه حرارت کمتر از حد مطلوب باشد بالعکس کپسول اتر منقبض شده و سرپوش دریچه را کاملاً می بندد و مانع از سرد شدن داخل ماشین می گردد.

در ماشین های جوجه کشی بزرگ و برقی دستگاه های تنظیم کننده حرارتی سبب قطع و وصل جریان برق می شود در تیجه حرارت را همیشه در میزان معینی نگاه می دارد. در بعضی انواع ماشین های جوجه کشی ترمواستات هایی در دستگاه های تنظیم قرار گرفته است که حرارت محوطه داخلی ماشین را کنترل می کند.

اگر بر اثر بعضی عوامل، دستگاه تولید حرارت ماشین از کار بیفتد و جریان حرارتی به داخل ماشین قطع گردد. دستگاه های تنظیم فوراً به کار می افتد و رابطه ماشین را با خارج قطع می نماید. در نتیجه برای مدتی حرارت ماشین در میزان مطلوب باقی می ماند و مانع از تلف شدن سریع جنین می گردد.

برای گرم کردن ماشین جوجه کشی از منابع مختلف تولید حرارت استفاده می شود. متداولترین آنها نفت و گاز و برق است که هر کدام دارای مزایا و معایبی است. امروزه ماشین های کوچک جوجه کشی که در روستا ها به کار می رود نفتی و ماشین های بزرگ برقی می باشند.

از نظر چگونگی گرم کردن محوطه داخلی ماشین های جوجه کشی به سه دسته تقسیم می شوند:

1- آنهایی که به وسیله هوای گرم حرارت لازم را به دست می آورند.

2- آنهایی که به وسیله فرستادن آب گرم به داخل ماشین گرم می شوند.

3- بالاخره دسته ای که به وسیله قرار دان مقاومت های الکتریکی در ماشین گرم می شوند

منبع : کتاب اصول پرورش طیور ( تالیف مراد علی زهری )

به علت حرارت موجود در دستگاه، مقداری از آب تخم مرغ ها تبخیر می‌گردد. برای جلوگیری از تبخیر آب و همچنین جبران آن، باید رطوبت دستگاه جوجه کشی به مقداری تنظیم شود.

میزان رطوبت استاندارد در دستگاه سبب جلوگیری از کاهش بیش از حد آب و تلف شدن جنین می‌گردد.

اگر رطوبت ماشین کم باشد تبخیر سریع تر و وسعت کیسه های هوایی داخل تخم مرغ بیشتر می‌شود. در نتیجه نوک جوجه زودتر به اتاقک هوا می‌رسد و اگر هم زیاد باشد کیسه هوا دیرتر از زمان معمول (روز ۱۹) وسعت یافته و جوجه قادر به تنفس نخواهد بود.

طول دوره جوجه کشی با کم یا زیاد شدن رطوبت متفاوت است. هرچه بیشتر باشد زمان خروج جوجه ها از تخم زودتر بوده و نوسان باعث کوچک شدن جوجه ها و احتمالا بروز حالات غیرطبیعی در بدن آنها می‌شود.

دمای مناسب دستگاه جوجه کشی رطوبت مورد نیاز ماشین به حرارت یا دمای آن بستگی دارد. اگر دمای دستگاه جوجه کشی ۷/۳۷ درجه سانتی گراد، اکسیژن آن ۲۰ درصد، غلظت گاز کربنیک ۵/۰ درصد و سرعت حرکت هوا ۱۲ سانتیمتر در دقیقه باشد. بهترین راندمان جوجه دهی در رطوبتی معادل ۶۱ درصد خواهد بود.

تنظیم رطوبت دستگاه جوجه کشی میزان رطوبت در ماشین جوجه کشی در ۱۸ روز اول دوره ۶۰ درصد و در ۳ روز آخر ۷۰ تا ۷۵ درصد توصیه می‌شود. در دستگاه های کوچک با گذاشتن ظروف اضافی در داخل دستگاه و یا استفاده از رطوبت ساز سرد اولتراسونیک، رطوبت زیادی تامین می‌شود. اما در دستگاه صنعتی از نازل های اسپری آب برای تامین رطوبت مورد نیاز استفاده می‌کنند.

میزان رطوبت به سرعت تهویه نیز بستگی دارد. یعنی هرچه تهویه سریعتر باشد رطوبت ماشین کمتر خواهد بود.

با اندازه گیری اندازه کیسه هوا و وزن تخم مرغ ها می‌توان به مقدار دقیق آن پی برد. اگر کاهش در وزن تخم مرغ زیادتر و یا کمتر از حد معمول باشد (کاهش در وزن تخم مرغ در دوره جوجه آوری حدود ۱۲ درصد است) و یا کیسه هوا خیلی بزرگ و یا کوچک باشد، تنظیم نبودن رطوبت در دستگاه را نشان می‌دهد.

جدول زمان بندی و تنظیمات دما و رطوبت در اینجا یک جدول دما و رطوبت جوجه کشی برای شما فراهم کرده و امیدواریم که این مقاله برای شما کاربران محترم شاهین طیور مورد استفاده قرار گرفته باشد. سوالات خود را در رابطه با تنظیمات رطوبت و دمای دستگاه می‌توانید در بخش نظرات از ما بپرسید و کارشناسان ما در اسرع وقت به شما پاسخ خواهند داد.

یکی از روش های بسیار حرفه ای برای افزایش راندمان جوجه کشی وزن کردن تخم های نطفه دار قبل از شروع جوجه کشی و در حین آن است.

هم چنین این روش به شما کمک کرده تا رطوبت دقیقی را بر روی دستگاه جوجه کشی اعمال کنید. در این نوشته از ماشین طیور شاهین  به نحوه وزن کردن تخم ها و محاسبه میزان رطوبت لازمه پرداخته خواهد شد.

جهت وزن گیری تخم ها و انجام اقدامات لازم از قبیل تنظیم رطوبت و افزایش راندمان، می توانید طبق مراحل زیر پیش بروید :

مرحله اول – اندازه گیری وزن اولیه تخم های نطفه دار فارغ از نوع پرنده ای که قصد جوجه کشی از آن را دارید، بایستی وزن اولیه آنها را به دست آورید. برای این کار ابتدا یک شانه خالی را بر روی ترازو قرار داده و وزن شانه خالی را به دست می آوریم .

حال تخم ها را در داخل شانه قرار داده و شانه حاوی تخم را بر روی ترازو قرار دهید، اگر وزن شانه خالی را از وزن به دست آمده کنونی کم کنید، وزن اولیه و خالص تخم ها به دست خواهد آمد.

مرحله دوم – وزن کردن تخم ها پس از ۱۰ روز پس از گذشت یک هفته الی ۱۰ روز از زمان شروع جوجه کشی، باید مجددا تخم ها را وزن کنید.

بهتر است این کار را پس از انجام اولین نطفه سنجی انجام دهید. در مقاله آموزش نطفه سنجی توضیحات کامل داده شده است.

در حالت طبیعی، وزن تخم ها باید چیزی حدود ۷ الی ۹ درصد کاهش وزن داشته باشند. در صورتی که میزان کاهش وزن تخم ها، کمتر از درصد فوق باشد، یعنی حدود ۲ الی ۳ درصد وزن کم کرده باشند، یعنی رطوبت دستگاه بالا بوده و حتما باید آن را مقداری کاهش دهید. اما اگر درصد کاهش وزن تخم ها بیشتر مقدار فوق باشد، یعنی بین ۱۰ الی ۱۵ درصد وزن کم کرده باشند، یعنی رطوبت دستگاه به شدت پایین بوده و برای داشتن یک جوجه کشی موفق حتما باید رطوبت دستگاه را مقداری افزایش دهید تا به درصد ایده آل برسد.

مرحله سوم – وزن کردن تخم ها حین انتقال به دوران هچ در زمان انتقال تخم ها به مرحله هچر نیز باید تخم ها به همان روش گفته شده وزن کنید، این کار باید در همان شانه یعنی قبل از انتقال به سبد هچ انجام شود، تا وزن دقیق آنها به دست آید. مقدار طبیعی کاهش وزن تخم ها تا زمان هچر باید بین ۱۲ الی ۱۴ درصد باشد.

در صورتی که میزان کاهش وزن تخم ها بیشتر از ۱۴ درصد باشد یعنی آب بیشتری را از دست داده اند و باید میزان رطوبت را در دوره هچر افزایش داد تا آب از دست رفته جبران شود.

اما اگر درصد کاهش وزن تخم ها کمتر از ۱۲ درصد بود، یعنی همچنان مقداری آب مازاد در داخل تخم وجود داشته که باید تخلیه شود، پس میزان رطوبت دستگاه را کمتر خواهیم کرد.

نحوه محاسبه درصد کاهش وزن تخم این مقدار با یک فرمول ساده به دست می آید. برای به دست آوردن این درصد، کافیست وزن اولیه تخم ها را از وزن کنونی آنها کم کرده و بر مقدار وزن اولیه تخم ها تقسیم کنید.

به عنوان مثال اگر وزن اولیه تخم ها ۱۲۰۰ گرم است و وزن کنونی آن ۱۰۰۰ گرم. مقدار اختلاف این دو عدد ۲۰۰ گرم است که بایستی بر وزن اولیه تخم ها یعنی ۱۲۰۰ گرم تقسیم شده و در ۱۰۰ ضرب شود. ۱۲۰۰ – ۱۰۰۰ = ۲۰۰ ۲۰۰ ÷ ۱۲۰۰ = ۰.۱۶ × ۱۰۰ = ۱۶% با انجام محاسبات ساده فوق به این نتیجه رسیدیم که تخم ها ۱۶ درصد کاهش وزن داشته اند که نشان از کمبود شدید رطوبت بوده و حتما بایستی اقدامات لازم جهت افزایش رطوبت صورت گیرد.

چگونه رطوبت دستگاه جوجه کشی را افزایش دهیم؟ انجام این کار به نوع رطوبت ساز دستگاه جوجه کشی مربوط است. در صورتی که از رطوبت ساز اولتراسونیک، آتومایزر یا پمپ آب استفاده می شود، باید مقدار آب مخزن را افزایش داده و میزان رطوبت دستگاه را از طریق برد جوجه کشی چند درصد افزایش دهیم. اما در صورت استفاده از ظرف آب، باید مقدار آب مخزن آب را افزایش دهیم. هم چنین جهت جلوگیری از خروج رطوبت، دریچه های تهویه را کمی می بندیم.

مهمتر اینکه مقدار رطوبت محیطی را به وسیله رطوبت سنج سنجیده و در صورت کم بودن رطوبت محیط، با استفاده از دستگاه التراسونیک، سطح رطوبت محیط را افزایش خواهیم داد.

چگونه رطوبت دستگاه جوجه کشی را کاهش دهیم؟ در این روش نیز میزان رطوبت محیطی را به دست آورده و در صورت بالا بودن رطوبت محل قرار گیری دستگاه ، با استفاده از فن تهویه آن را کاهش می دهیم، در مقاله تنظیم رطوبت محیطی به اطلاعات بیشتری دست پیدا خواهید کرد. در صورتی که دستگاه شما دارای رطوبت ساز خودکار مانند اولتراسونیک، آتومایزر یا پمپ آب است، کافیست مقدار رطوبت تنظیم شده بر روی دستگاه را چند درصد کاهش دهید.

اگر هم از ظرف آب برای تامین رطوبت استفاده می کنید، مقدار آب داخل ظرف را کاهش داده و در هر دو مورد (چه رطوبت ساز اتوماتیک و چه دستی) دریچه های هوا را کمی بیشتر باز می کنیم تا مقداری از رطوبت داخل دستگاه کاسته شود.

نتیجه گیری کلی در این مقاله به اهمیت وزن کردن تخم ها جهت افزایش راندمان جوجه کشی و تنظیم رطوبت داخل دستگاه پرداخته شد. این روش توسط بسیاری از پرورش دهنده های حرفه ای انجام می شود، در صورتی که نکات گفته شده در مقاله را به خوبی اجرا کنید، قطعا نتیجه بهتری را در جوجه کشی از تخم انواع پرنده ها به دست خواهید آورد.

ضد عفونی کردن تخم نطفه دار قبل از جوجه کشی، برای جلوگیری از ورود آلودگی به درون دستگاه لازم است.

این تخم ها گاه در هنگام تولید و یا در اثر افتادن بر روی بستر پرورش، دچار آلودگی می شوند. آلودگی های محیطی، چسبیدن فضله پرندگان به پوسته و وجود باکتری و میکروارگانیسم ها در سطح پوسته، سبب اختلال در روند جوجه کشی از پرنده خواهد شد.

در این مقاله از شاهین طیور به بررسی راه های ضد عفونی کردن تخم نطفه دار مرغ، بلدرچین، بوقلمون و سایر پرندگان پرداخته میشود.

نکات ضروری پیش از شروع ضد عفونی تخم نطفه دار:

✓قبل از ضد عفونی کردن تخم ها، دستان خود را کاملا بشویید. انتقال آلودگی از دستان شما به تخم بالا میباشد.

✓در ابتدای امر، تخم ها ترک خورده و شکسته را از چرخه جوجه کشی خارج کنید. این تخم ها تبدیل به جوجه نشده و تنها موجب آلودگی دستگاه خواهند شد.

✓تخم های خون آلود و با شکل ظاهری متفاوت نیز برای جوجه کشی مناسب نیستند.

✓در هنگام تمیز کردن تخم نطفه دار، قسمت پهن آن را رو به بالا بگیرید. در این صورت به کیسه هوایی فشاری وارد نشده و نطفه خفه نخواهد شد.

✓به هیچ عنوان تخم ها را درون دستگاه و همزمان با آن ضد عفونی نکنید. این امر آسیب جدی به دستگاه خواهد رساند.

راه های ضد عفونی کردن تخم نطفه دار

ضد عفونی و تمیز کردن تخم های نطفه دار قبل از جوجه کشی یک امر ضروری است که در ادامه با انواع روش های آن آشنا خواهید شد. تمیز کردن فضله از روی پوسته تخم با مسواک برای تمیز کردن تخم ها قبل از قرار دادن آنها در دستگاه، از فرچه و یا مسواک زبر و خشک استفاده نمایید. به این منظور کافی است یک مسواک زبر را به آرامی بر روی محل آلودگی بکشید تا آلودگی از روی پوسته برداشته شود.

دقت داشته باشید که نوک تیز تخم مرغ را به سمت پایین گرفته تا به کیسه هوای آن فشار وارد نشود. تمیز کردن پوسته تخم را به آرامی انجام دهید تا خراش و آسیب به آن وارد نشود.

پس از اتمام کار، با استفاده از یک سشوار که حتما روی باد خنک تنظیم شده است، پوسته تخم را از پودرهای تولید شده پاک کنید. می توانید از پمپ باد نیز به این منظور استفاده کنید.

استفاده از سمباده و کاردک برای نظافت تخم نطفه دار با استفاده از یک کاردک و یک سنباده نرم، به آرامی هرچه تمام تر فضله را از روی پوسته جدا کنید.

دقت داشته باشید که ایجاد هر گونه خراش و ترک در پوسته به منزله عدم کاربرد تخم برای جوجه کشی خواهد بود. پس از اتمام کار با استفاده از سشوار یا پمپ باد آلودگی های اضافی را تمیز کنید. استفاده از یک مسواک به جای سمباده نرم خطر کمتری دارد.

تمیز کردن تخم نطفه دار با دستمال نم دار این روش تنها برای مرغابی ها مانند غاز، قو، قو غاز و اردک کاربرد دارد. به این منظور شما لازم است یک دستمال نرم را با آب ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد، نمدار کنید. دستمال را به آرامی بر روی پوسته تخم اردک بکشید و آلودگی های آن را تمیز کنید، سپس تخم را با استفاده از یک دستمال تمیز خشک نمایید. دقت داشته باشید که دستمال نم بسیار کمی داشته باشد و به گونه ای عمل کنید که آلودگی در سطح بیشتری از تخم نطفه دار مرغابی پخش نشود.

استفاده از محلول جرمی ساید پی این محلول بر خلاف گاز فرمالدهید سمی نمی باشد و برای انسان خطری ندارد. استفاده از محلول جرمی ساید پی برای ضدعفونی کردن تخم نطفه دار نیز بدون اطلاع از میزان و نکات ایمنی آن، تنها موجب آسیب دیدن تخم ها خواهد بود. برای استفاده از این محلول یک پارچه تمیز را به آن آغشته کرده و بر روی پوسته تخم می کشند، اسپری کردن محلول بر روی تخم ها نیز راه دیگر ضد عفونی کردن با جرمی ساید است. دقت داشته باشید که دمای محلول با دمای اتاق برابر باشد، در غیر این صورت اسپری کردن آن بر روی تخم، موجب منقبض شدن مواد درون آن و مکش آلودگی ها به درون پوسته میشود.

ضدعفونی کردن با استفاده از گاز فرمالدهید گاز فرمالدئید نیز یکی از روش های مرسوم ضد عفونی کردن تخم می باشد که در مرغداری ها با میزان تولید بسیار زیاد کاربرد دارد. این امر نیاز به تخصص و مهارت بالایی داشته و در صورت کوچکترین اشتباه در مقدار مواد، تمامی تخم های نطفه دار آسیب میبینند. به این منظور استفاده از این روش در مرغداری های بالای ۳۰۰۰ تخم مرغ توسط کادر دامپزشکی مجرب صورت میگیرد.

این گاز بسیار سمی بوده و برای انسان مسمومیت زا می باشد. برای ضدعفونی کردن تخم ها با گاز فرمالدئید، لازم است اتاقکی جدا و بدون درز را در نظر بگیرد. با توجه به تعداد تخم نطفه دار، مقداری از جامد پرمنگنات سدیم را با فرمالین مخلوط کرده و یا از آجر های فرمالین استفاده کنید. دقت داشته باشید که تخم نطفه دار باید تنها ۷ تا ۱۰ دقیقه در معرض این گاز قرار بگیرد.

ضد عفونی کردن تخم ها به تنهایی بی نتیجه بوده و لازم است تا راه های ضد عفونی کردن دستگاه جوجه کشی را نیز مطالعه کنید. استفاده از گاز فرمالدئید برای فارم های کوچک و بدون اطلاعات کافی و نیروهای ماهر، آثار مخرب بالایی دارد.

روش های غلط در تمیز کردن تخم های نطفه دار

برای ضد عفونی و تمیز کردن تخم های نطفه دار، روش های زیاد به کار گرفته میشود. برخی از این روش ها، نه تنها مفید نبوده بلکه آثار مخرب بسیار بیشتری دارند. در این قسمت از مقاله به بررسی آنها پرداخته شده است.

شستن تخم نطفه دار بلدرچین، مرغ و سایر پرندگان بر روی پوسته تخم پرندگان، یک محافظ پروتئینی به نام کوتیکول قرار گرفته است. وظیفه این محافظ، جلوگیری از ورود باکتری و آلودگی به درون منافذ پوسته می باشد. شستن تخم نطفه دار باعث از بین رفتن این غشا و ورود آب و آلودگی به درون حفره های تخم میگردد. با قرار گرفتن این تخم در دستگاه جوجه کشی، این باکتری ها شروع به تکثیر و از بین بردن نطفه میکنند.

ضدعفونی کردن تخم نطفه دار با الکل یکی از روش های اشتباه برای تمیز کردن تخم نطفه دار اردک، مرغ و بلدرچین، استفاده از الکل است. استفاده از این ماده باعث سرد شدن ناگهانی تخم و انقباض سریع مایع درون آن میشود. این کار باعث مکش آلودگی های بیرونی پوسته به درون آن خواهد شد. در نتیجه ضد عفونی کردن تخم نطفه دار با استفاده از این روش پاسخ عکس خواهد داد.

سمباده کشیدن غلط پوسته استفاده از سمباده یا فرچه های بسیار زبر برای نظافت پوسته، باعث خراش بر روی آن و بسته شدن منافذ می شود. این منافذ برای ورود اکسیژن و رطوبت به درون تخم تعبیه شده و بسته شدن آنها، منجر به خفه شدن جنین خواهد شد.

خطرات ضدعفونی نکردن تخم نطفه دار

پروسه جوجه کشی، بسیار حساس است، در نتیجه ورود هر نوع آلودگی و باکتری به درون تخم ها و دستگاه، موجب آسیب رساندن به روند جوجه کشی خواهد شد. فضله پرندگان، حاوی میزان زیادی باکتری و میکروارگانیسم است. ورود این فضله به دستگاه جوجه کشی، به منزله آلوده شدن تمامی تخم های درون دستگاه و کاهش راندمان جوجه کشی میباشد.

ضد عفونی نکردن تخم های نطفه دار عواقب زیر را در پی خواهد داشت :

تولد جوجه های مبتلا به عفونت بند ناف چنانچه تخم نطفه دار آلوده به جنین تبدیل شود، جوجه توانایی خارج شدن از تخم را نداشته و سریعا تلف میشود. در بهترین حالت این تخم ها منجر به داشتن جوجه هایی ضعیف و مبتلا به عفونت کیسه زرده میشود.

این بیماری ظرف چند روز منجر به مرگ جوجه ها میگردد. مطالعه مقاله درمان عفونت بند ناف جوجه خالی از لطف نخواهد بود. دقت داشته باشید در صورتی که پوسته تخم نطفه دار، عاری از آلودگی و فضله باشد، قرار دادن آن در دستگاه جوجه کشی مشکل ساز نخواهد بود. جمع بندی این مقاله از شاهین طیور به آموزش و بررسی انواع روش های ضد عفونی و تمیز کردن تخم نطفه دار، قبل از جوجه کشی پرداخت. همانطور که گفته شد، شستن و خیس کردن تخم ها، به این منظور نتیجه عکس داشته و تنها باعث ورود میکروارگانیسم ها به داخل تخم میگردد.

 نگهداری از تخم نطفه دار قبل از انتقال آنها به دستگاه جوجه کشی یکی از موارد مهم در امر جوجه کشی است که هر پرورش دهنده ای بهتر است در مورد آن آگاهی داشته باشد. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا شما را با این نکات مهم آشنا کنیم.

نکته: اگر می خواهید راندمان جوجه کشی از تخم های نطفه دار افزایش یاید و جوجه های بیشتری به هچ برسند، بهتر است از تخم هایی استفاده کنید که مدت زمان نگهداری آنها کمتر از 2 روز است در غیر این صورت هر چقدر به تعداد روزهایی که تخم ها در انبار ذخیره باقی می ماند، اضافه شود، مایع داخل تخم تبخیر می شود و نطفه ها شرایط مناسبی برای ادامه رشد نخواهند داشت.

قانون اول : اگر بتوانید تخم های نطفه داری که توسط مرغ گذاشته می شود بعد از چند ساعت ( ۱۲ الی ۲۴ ساعت ) به داخل دستگاه جوجه کشی انتقال دهید، راندمان تبدیل شدن تخم های نطفه دار به جوجه های سالم افزایش می یابد. این چند ساعت، فرصت مناسبی است تا مایع داخل تخم( زرده و سفیده) به حالت تعادل برسد و نطفه در محل مناسبی ساکن شود ولی ممکن است بنا به دلایل موجهی ( کم بودن تعداد تخم ها ) منتظر زمان مناسب تری باشید . در این حالت پیشنهاد ما به شما این است که، حداقل تمام سعی خود را بکنید تا مدت زمان نگهداری تخم ها بیش از ۲ روز به طول نینجامد.

طبق بررسی های صورت گرفته هر چقدر تخم نطفه دار برای مدت بیشتری ذخیره شود و هر روزی که در انتقال تخم های نطفه دار به داخل دستگاه تاخیر به وجود آید، قطعا راندمان تبدیل شدن آن ها به جوجه پایین می آید این میزان کاهش به طور معمول بعد از گذشت روز ششم برای هر روز تاخیر بین نیم تا یک درصدافزایش می یابد و بعد از پایان ایام هچ، نطفه چنین تخم هایی دیرتر هچ می شوند.

اگر قصد ذخیره کردن تخم های نطفه دار را دارید، پیشنهاد می کنم ، آنها را با تاریخ دقیق تری علامتگذاری کنید تا با تخم های تازه تر، همزمان به داخل دستگاه انتقال نیابدـ

قانون دوم : تخم هایی که بعد از گذشت ۱۴ روز از زمان نگهداری آنها گذشته است نباید با تخم های تازه تر تداخل داشته باشند چون این زمان آنقدر طولانی است که وضعیت تخم ها خطرناک تر می شود. یک گاز خطرناک به نام کربنیک در داخل تخم شروع به فعالیت می کند و قابلیت این را دارد که بعد از گذشت دو هفته از طریق منافذ پوسته بیرون بیاید. آبی که در داخل تخم وجود دارد، با گذشت زمان تبخیر می شود . تحلیل رفتن آب داخل تخم از یک طرف و فعالیت گاز کربینیک از طرف دیگر شانس نطفه ها را برای تبدیل شدن به جوجه از بین می برند و راندمان جوجه کشی پایین می آید. 

دمای نگهداری تخم نطفه دار جوجه کشی نظریه های متفاوتی برای دمای نگهداری تخم نطفه دار وجود دارد. برخی از دانشمندان دمای ۲۱ درجه سیلسیوس را میزان دمای ایده آل برای ذخیره و نگهداری تخم نطفه دار می دانند. برخی نیز میزان دمای ۲۸ درجه سیلسیوس را بهترین درجه دمایی برای نگهداری تخم نطفه دار می پندارند.اخیراً دانشمندی کشف نمود که میزان دمای نگهداری تخم نطفه دار در بهترین حالت ۱۴ درجه سیلسیوس می باشد. اما طبق آمار و ارقام ما و تجاربی که از افراد با تجربه کافی در زمینه تخم نطفه دار کسب کرده ایم ، استانداردترین دما برای نگهداری تخم نطفه دار را ۲۱ درجه سیلسیوس می باشد.

البته این میزان دما به تعداد روزهای نگهداری تخم ها بستگی دارد و پیشنهاد میکنیم که در نهایت ۷ روز تخم ها را در این دما ذخیره کنید . همچنین نگهداری تخم ها در دماهای بالاتر از ۲۱ درجه سلسیوس بتوصیه نمی شود ، چرا که چنین شرایطی می تواند منجر به رشد و نمو باکتریایی در سطح تخم ها گردد. با افزایش روزهای نگهداری تخم نطفه دار بیش از ۷ روز امکان جوجه کشی از آن رفته رفته کاسته خواهد شد و به صفر خواهد رسید.

نکات مهم در مورد مکان نگهداری تخم نطفه دار هنگام ذخیره ی تخم ها به زمان های طولانی تر، دما را در اسرع وقت کاهش دهید. هرگز بدون اینکه دما را کاهش دهید تخم ها را به مدت ۷ روز ذخیره نکنید.

کاهش دما منجربه افزایش ماندگاری تخم ها خواهد شد و قابلیت نطفه داری آنها حفظ خواهد شد. از دمای یکپارچه برای نگهداری تخم های نطفه دار استفاده کنید . بنابرین ، مکانی که برای نگهداری تخم نطفه دار در نظر گرفته اید باید دارای دمای یکپارچه در سرتاسر اتاقک نگهداری باشد. بهترین راه فهمیدن دمای یکپارچه این است که شما از یک دماسنج مینیمم - ماکزیمم داخل مکان نگهداری تخم استفاده نموده تا حداقل و حداکثر میزان دمای داخل اتاق نگهداری تخم را ملاحظه فرمایید. بنابرین بهترین راه مشاهده دمای یکپارچه قرار دادن چندین دماسنج مینیمم - ماکزیمم در پیرامون اتاق ذخیره می باشد. استفاده از این نوع دماسنج باعث میگردد تا شما بتوانید هر روز با ۱ بار مشاهده این دماسنج ها، به ماکزیمم و مینیمم دما در طول 24 ساعت گذشته دست یابید.

نکته : از حرکت جریان هوا هم می توان به عنوان وسیله ای جهت ایجاد محیطی یکنواخت استفاده نمود. فن های سقفی می توانند در این روش مورد استفاده قرار گیرند. البته فن ها نباید هوا را مستقیما روی تخم ها بدمند بلکه باید آن ها به جای هل دادن هوا باید آن را داخل محل نگهداری تخم نطفه دار بچرخانند.

حتما به این موضوع مهم توجه فرمایید که درصورتی که از یک اتاق برای ذخیره م نگهداری تخم نطفه دار استفاده میکنید هرگز دماسنج ها را در مجاورت دیوارها قرار ندهید چرا که می توانند تحت تأثیر دمای دیوار قرار گرفته و دمای اصلی را برای شما نمایش ندهند . پس ، از دماسنج های ماکزیمم - مینیمم که به صورت آزادانه از سقف آویخته شده اند استفاده نمایید. دماسنج را به هیچ وجه در نقاطی که در معرض مستقیم منابع حرارتی و رطوبتی می باشند قرار ندهید چرا که این کار منجر به اندازه گیری های نادرست خواهد شد.

رطوبت مکان نگهداری تخم نطفه دار جوجه کشی اتاق نگهداری تخم نطفه دار ذخیره شده باید و باید دارای رطوبت نسبی مابین ۷۵ تا ۸۰ درصد باشد. همانطور که در جریان هستید، تخم های نطفه دار دارای رطوبت نسبی می باشند که این رطوبت از طریق پوسته تخم به محل نگهداری تخم ها دفع میشود و اگر میزان رطوبت هوا بیشتر از رقم اعلام شده توسط ما باشد هوا قادر به جذب و نگهداری رطوبت بیشتر نخواهد بود. شایان به ذکر است که رطوبت هوا در واقع باید بصورت یک غبار ملایم باشد به نحوی که منجر به مرطوب شدن پوسته هیچ یک از تخم ها نگردد.

شرایط مناسب محیط دستگاه جوجه‌کشی

برای انجام یک جوجه‌کشی موفق چهار عامل باید شرایط مناسبی داشته باشند. این چهار عامل عبارتنداز :

✓تخم نطفه‌دار

✓تجربه کاربر یا اپراتور جوجه‌کشی

✓دستگاه جوجه‌کشی

✓محیط دستگاه جوجه‌کشی

در مورد شرایط مناسب برای تخم نطفه‌دار ، کاربر یا اپراتور جوجه‌کشی و دستگاه جوجه‌کشی در مقالات آتی به صورت کامل صحبت خواهیم کرد. در این مقاله قصد داریم شما را با شرایط مناسب محیط دستگاه جوجه‌کشی ( Incubation device environment ) آشنا کنیم.

باید توجه داشته باشید که رعایت این نکات ضروری است وگرنه نمی‌توانید جوجه‌کشی موفقی را تجربه کنید. یکی از مهم‌ترین شرایط دمای محیط دستگاه جوجه‌کشی است.

✓دما : دمای محیط دستگاه جوجه‌کشی باید بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد باشد. بنابراین باید تجهیزات گرمایشی و سرمایشی مناسب را برای محیط فراهم کنید تا بتوانید اختلاف دمای محیط از دمای مورد نظر را کاهش داده و از بین ببرید.

✓رطوبت : رطوبت مناسب برای محیط دستگاه جوجه‌کشی حدود ۶۰ درصد می‌باشد. البته باید در جوجه‌کشی از پرندگانی که نیاز به رطوبت بالایی برای جوجه‌کشی از تخم‌های نطفه‌دار آن‌ها وجود دارد ، دمای محیط دستگاه جوجه‌ کشی را نیز بالا ببرید.

✓فضا : فضای مناسب برای محیط دستگاه جوجه‌کشی حداقل پنج برابر حجم خود دستگاه است.

✓تأمین انرژی : قبل از قرار دادن دستگاه در فضای مورد نظر حتماً بررسی کنید که سیستم برق‌رسانی مانند پریزها به‌درستی کار کنند و هیچ مشکلی نداشته باشند. اگر در حین جوجه‌کشی سیستم برق‌رسانی با مشکل مواجه شده و دستگاه خاموش شود ، به احتمال زیاد تخم‌ها در داخل دستگاه جوجه‌کشی از بین خواهند رفت. همچنین باید ترانس در محیط دستگاه جوجه‌کشی داشته باشید تا شوک‌های برق به دستگاه آسیب نرساند.

✓فاصله از دیوارها : دستگاه را باید طوری در محیط قرار دهید که از هر طرف حداقل ۵۰ سانتی‌متر فاصله از دیوارها داشته باشند.

✓بهداشت : محیط دستگاه جوجه‌کشی باید در فاصله‌های زمانی مختلف در مقابل میکروب‌ها و قارچ‌ها ضدعفونی شده و از ورود حشرات موذی و حیواناتی مانند موش جلوگیری شود.

حتماً به این موارد نیز توجه کنید :

✓هنگام خارج کردن تخم‌ها برای نطفه سنجی یا جابجا کردن آن‌ها به دستگاه هچر ، دمای محیط دستگاه جوجه‌کشی را به ۳۰ درجه سانتی‌گراد افزایش دهید.

✓به هیچ عنوان نباید در محیط دستگاه جوجه‌کشی پرندگان را نگهداری کنید. این عامل می‌تواند باعث انتقال باکتری به داخل دستگاه جوجه‌کشی شده و رشد جنین در داخل تخم‌های نطفه‌دار را متوقف کند.

دوران هچر که روزهای آخر جوجه کشی می باشد، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و حتی حساسیت آن از دوران ستر نیز بیشتر است. در زمان هچر جوجه ها برای شکستن تخم و خروج از آن آماده میشوند.

هر لحظه از این دوران اهمیت حیاتی برای جوجه داخل تخم دارد. بسیاری از کاربران با انجام اقدامات اشتباه در این دوران باعث افزایش مرگ و میر جوجه ها در داخل تخم میشوند.

در این مقاله از وبسایت شاهین طیور نکات مهم دوره هچر و روش های افزایش راندمان جوجه کشی در این ایام را توضیح داده ایم.

برای رسیدن به بالاترین راندمان در جوجه کشی رعایت نکات گفته شده در این مقاله الزامی است. ویژگی دوران هچر ایام هچر به 3 الی 5 روز آخر جوجه کشی تعلق میگیرید. بعنوان مثال این دوره برای جوجه کشی مرغ از ابتدای روز نوزدهم شروع میشود. در زمان هچ دما باید در مقایسه با روزهای ستر به اندازه نیم درجه کاهش داده شود اما رطوبت زمان هچر تقریبا 10 الی 15 درصد بیشتر از رطوبت ستر می باشد. چون در روزهای آخر لازم است که با افزایش رطوبت، پوسته تخم ها نرم و شکننده شود تا جوجه بتوانند پوسته تخم را بشکند.

یکی دیگر از کارهایی مهمی که در دوران هچ باید انجام گیرد، توقف سیستم چرخشی دستگاه جوجه کشی می باشد. لذا کاربر باید با توجه به کنترلر دستگاه جوج کشی، سیستم چرخشی آن را متوقف کند.

در جوجه کشی از پرنده های مختلف وقتی دوران ستر به پایان رسید، لازم است که تخم ها را به وضعیت هچری انتقال داد. اما در زمان انجام اینکار چند نکته بسیار مهم وجود دارد که باید آنها را حتما رعایت کنید.

رسیدن مقدار اکسیژن مناسب، شایان ذکر است که تخم های تکامل یافته به اکسیژن بیشتری نیازمند هستند اما این مقدار نباید از کنترل خارج شود

از قبل دما و رطوبت محیط را افزایش دهید زمانی که میخواهید تخم ها را به سبدهای هچ منتقل کنید، لازم است که آنها را از داخل ماشین جوجه کشی بیرون بیاورید. در بیشتر شانه ها تخم های نطفه دار به شکل عمودی در داخل شانه ها قرار میگیرد. اما در زمان هچ باید تخم به شکل افقی و خوابیده در داخل سبد هچ چیده شود. اگر از شانه جوجه کشی همه کاره و یا غلطکی استفاده میکنید، کارتان راحت خواهد بود. ولی در شانه های سنتی انتقال تخم ها به سبد هچ وقت زیادی می برد.

در هر صورت جدا از اینکه از چه نوع دستگاه و یا شانه جوجه کشی استفاده میکنید، آنچه که مهم است آماده سازی محیط دستگاه از قبل می باشد. یعنی دما و رطوبت محیط دستگاه را باید افزایش دهید. دما باید نزدیک به 35 درجه باشد و رطوبت نیز بالای 50 درصد. زیرا تخم های نطفه دار از داخل یک محیط گرم بیرون می آیند و دمای سرد به راحتی باعث شوک دمایی و تلف شدن جوجه در داخل تخم خواهد شد.

پس از اتمام انتقال تخم ها به سبدهای هچ و بستن درب دستگاه، مجددا دما و رطوبت محیط را به حالت ایده ال یعنی دمای 25 درجه و رطوبت 45درصد برگردانید تا دستگاه به خوبی بتواند دما و رطوبت هچر را تنظیم و کنتزل کند.

نطفه سنجی سریع جوجه کش های حرفه ای در زمان انتقال تخم ها به سبد هچ، سریعا یک نطفه سنجی مجدد نیز حین این کار انجام میدهند. هدف از این نطفه سنجی حذف تخم های نطفه دار تلف شده است. بدین صورت که اگر در زمان نطفه سنجی تخم نطفه دار کاملا تاریک باشد، یعنی جوجه داخل آن است. ولی اگر فقط رگ و یا جنین نارس در داخل آن مشاهده شود، آن جنین دیگر تلف شده و نباید به داخل دستگاه جوجه کشی برگردد.چون گازهای سمی که از این نوع تخم ها متصاعد میشود، برای دیگر جنین های سالم خطرناک است. توجه داشته باشید که نطفه سنجی آخر ستر باید سریعا انجام گیرد، چون روزهای هچر حساسیت بالایی دارند و سریعا باید تخم های نطفه دار در شرایط دما و رطوبت مناسب قرار گیرند.

شانه ها را به آرامی جابجا کنید تکان محکم و یا ضربه به تخم ها و شانه جوجه کشی باعث آسیب دیدن کیسه هوایی تخم میشود و درنتیجه جوجه با مشکل تنفسی مواجه شده و خفه میشود. بنابراین به هنگام چیدن تخم ها در داخل سبدهای هچ، شانه ها و تخم ها را به نرمی و آرامی جابجا کنید.

. در روزهای آخر درب دستگاه را باز نکنید

لحظه متولد شدن جوجه بسیار هیجان انگیز است. به همین دلیل بیشتر کاربران دستگاه جوجه کشی خانگی و یا صنعتی از روی کنجکاوی درب دستگاه را در دوران هچر باز میکنند تا هرچه سریعتر جوجه متولد شده را بیرون بیاورند. اما باز کردن درب دستگاه در زمان هچر اشتباه است. زیرا با باز کردن درب دستگاه، دما و رطوبت داخل آن نیز سریعا تخلیه میشود. از طرفی دیگر با تخلیه رطوبت، پوسته تخم خشک شده و آهکی میشود. در نتیجه پوسته تخم سفت شده و حالت شکنندگی و پفکی خود را از دست میدهد. در این شرایط جوجه از شکستن تخم عاجز مانده و داخل آن خفه میشود. حتی گاها مشاهده شده به علت سختی پوسته جوجه فقط نوکش را توانسته از تخم بیرون بیاورد و در همان حالت نیز تلف شده است.

بنابراین نگران جوجه تازه متولد شده نباشید و برای خارج کردن او از داخل دستگاه جوجه کشی عجله نکنید. جوجه تازه متولد شده باید به مدت 24 الی 48 ساعت در داخل دستگاه باقی بماند تا هم کیسه زرده جذب بدنش شود و هم اینکه رطوبت اضافی بدنش خشک شود.

در روزهای آخر هچ به خروج جوجه کمک کنید

توجه داشته باشید که دوره هچ ممکن است بیشتر از 3 روز طول بکشد. گاهی اوقات برخی از جوجه ها دیر متولد میشوند. این نوع جوجه ها موفق به نوک زدن تخم میشوند ولی نمی توانند ان را بشکنند و از آن خارج شوند. اگر بیش از 20 ساعت از این وضعیت گذشته باشد، کاربر میتواند به جوجه کمک کند تا تخم را بشکند. برای اینکار میتوان از همان قسمت که جوجه نوک زده است به آرامی پوسته را برداشت، به طوریکه فقط سر و نهایتا گردن جوجه از تخم خارج شود. پس از آن باید اجازه دهید که جوجه به خودی خود از تخم خارج شود.

توجه: در زمان کار با دستگاه جوجه کشی، لمس شانه ها و یا لمس تخم های نطفه دار و یا لمس جوجه ها حتما دستان خود را تمیز بشویید و ضدعفونی کنید. چون اگر به هر نحوی آلودگی به داخل دستگاه و یا بدن جوجه کشی منتقل شود، آنها را در معرض بیماری عفونت کیسه زرده قرار میدهد. این بیماری یکی از دلایل مهم مرگ و میر جوجه های تازه متولد شده در روزهای اول می باشد.

نکته آخر در دوران هچر

همیشه برخی از جوجه ها سریعتر از بقیه متولد میشوند. زمانیکه جوجه متولد شده به اندازه کافی در داخل دستگاه جوجه کشی باقی ماند، میتوان سریعا آن را از داخل دستگاه بیرون آورد. در زمان خروج جوجه، پوسته های خالی تخم ها را هم بیرون بیاورید. سپس سریعا درب دستگاه را ببندید تا سایر جوجه ها هم از تخم خارج شوند. برای جوجه ها از قبل باید یک محیط مناسب با دمای گرم فراهم کنید. بسیاری از کاربران به اشتباه جوجه را پس از خروج در کنار دستگاه جوجه کشی نگه می دارند. این کار اشتباه است باید محیط نگهداری جوجه تمیز و بدون آلودگی باشد. وگرنه جوجه در اثر آلودگی محیطی در معرض بیماری عفونت بند ناف و بیماری قرار میگیرد.

راه اندازی، تنظیمات و عیب یابی برد کنترل دستگاه جوجه کشی شاهین طیور 

نکات مهم: !!!

ورودی و خروجی های دستگاه 220 ولت میباشد!!!

* کالیبره دما و رطوبت در زمانی باید انجام شود که دما به ثبات رسیده باشد و تغییرات نداشته باشد و حداقل 3 ساعت از زمان روشن شدن گذشته باشد. (پیشنهاد میشود سنسور آک کالیبره نشود).

حداکثر جریان خروجی رله هیتر و رطوبت ساز 6 آمپر و فن و تایمر 3 آمپر میباشد. در صورت نیاز به جریان بالاتر حتما از کنتاکتور استفاده نمایید.)

در صورت استفاده از لامپ رشته ای برای هیتر حتما روی لامب فویل قرار دهید .( جهت کاهش حرارت تابشی و عملکرد بهتر سنسور)

بعد از پایان دوره جوجه کشی جهت محافظت از سنسور حتما در کابین را باز بگذارید تا سنسور در رطوبت محیط بسته آسیب نرسد.

در صورت استفاده از رطوبت ساز بخار سرد، حتما یک مقاومت NTC با مشخصه 10 اهم در مسیر رطوبت ساز بصورت سری قرار دهید.

در صورت نوسان شدید رطوبت پس از روشن شدن فن تخلیه شما میتوانید خروجی فن تخلیه خود را محدود نمایید.

از نصب کنترلر در محیط با دمای بالای 40 درجه و رطوبت بالای 60 درصد خودداری فرمایید.

در صورت نوسان دما محل سنسور را تغییر دهید با سیستم تهویه هوای خود را چک نمایید. خروجی فن تخلیه ( 12 ولت )حداکثر قابلیت اتصال یک فن 0.15 آمپر را دارد. یک عدد فن 8X8). تا زمانی که دما بالای 30 درجه نرسد رطوبت ساز شروع بکار نخواهد کرد. در حالت پالسی DHT میزان توان خروجی هیتر را مشخص میکند. شرکت هیچ تعهدی در قبال خسارت احتمالی به شما نداشته فلذا حداکثر دقت در اجرا کار و تست دقیق دستگاه قبل از بارگیری کابین انجام دهید.

انتخاب تخم

در حالت عادی که دستگاه دما و رطوبت را نشان میدهد ، شاستی تنظیمات را بفشارید دستگاه وارد انتخاب تخم میشود و شما میتواند ده پرنده مختلف را انتخاب نمایید و جهت انتخاب تخم و روز دکمه تنظیمات را مجددا بفشارید.

در صورتی که میخواید بصورت دستی تنظیم نمایید در منوی تخم ها حالت حرفه ای را انتخاب نمایید و به ترتیب ابتدا دما را تنظیم ، سپس رطوبت را تنظیم کنید و دکمه تنظیمات را جهت ذخیره بفشارید.

نکته:در منو تنظیمات برای کم یا زیاد کردن مقادیر مثل تغییر اسم پرنده و یا تنظیم روز جوجه کشی و یا تنظیم کردن دما و رطوبت و غیر... از شاسی چرخش برای بیشتر کردن مقدار و از شاسی تایمر برای کم کردن مقدار استفاده کنید.

در صورت انتخاب پرنده از شما روز شروع دوره سوال میشود.

بعد از اتمام عملیات انتخاب پرنده ساعت بصورت خودکار صفر میشود

در حالت انتخاب پرنده بعد از انتخاب پرنده ، روز شروع دوره را تنظیم نمایید.

حالت دستی مناسب برای تخم با دما و رطوبت متفاوت میباشد .

تنظیم تایمر چرخش موتور

در حالت عادی که دستگاه دما و رطوبت را نشان میدهد در صورتی که شاستی تایمر را بفشارید دستگاه وارد تنظیم تایمر میشود. در قسمت اول زمان چرخش (SEC) را تنظیم نمایید در بخش دوم زمان استراحت موتور (MIN) را تنظیم نمایید.

چرخش دستی موتور : در حالت عادی که دستگاه دما و رطوبت را نشان میدهد با نگه داشتن شاستی چرخش موتور شروع به چرخش میکند این عمل در جهت چرخش موتور انجام میشود. *

در صورت نیاز به خاموش کردن تایمر زمان (MIN) را صفر نمایید.

* در صورت اتصال موتور سه سیمه و مجهز بودن دستگاه جوجه کشی به میکروسوییچ، زمان (SEC) را صفر نمایید.

پایانه 1 و 2 خروجی موتور جهت اتصال موتور دو سیمه میباشد.

کالیبره و تنظیمات بازه عملکرد:

------- ابتدا دستگاه را خاموش کرده و سپس شاستی چرخش را نگه دارید و دستگاه را روشن نمائید سپس بترتیب میتوانید مقادیر زیر را تنظیم نمایید.

عیب یابی برد

۱_ پس از متصل نمودن دوشاخه دستگاه به پریز برق، دستگاه روشن نشده و هم چنان خاموش می ماند:،ابتدا کلید روشن /خاموش روی برد کنترل را چک کنید. سپس از وجود برق شهری مطمئن شوید. در صورتی که مشکل از برق شهری نبود پریز دستگاه را کنترل کنید، در برخی موارد نادر جدا شدن سیم داخل پریز باعث نرسیدن برق به دستگاه می شود. اگر این مسئله نیز مشکلی نداشت و هم چنان دستگاه شما روشن نشد جهت انجام راهنمایی های بیشتر با کارشناسان بخش پشتیبانی شرکت آراکس ماشین تماس بگیرید.

۲ _ در طول دوره جوجه کشی دستگاه دچار نوسان دما و رطوبت شده و شروع به آلارم زدن می کند، مشکل ازکجاست؟ ممکن است در ابتدای شروع به کار دستگاه آلارم هشدار دهنده دما و رطوبت به صدا در آید، این امر کاملا طبیعی خواهد بود زیرا دستگاه در حال تنظیم دما و رطوبت مورد نیاز جوجه کشی است و تا رسیدن به حد مطلوب آلارم همچنان به صدا در خواهد آمد و زمانی که دما و رطوبت به حد دلخواه رسید بلافاصله آلارم نیز قطع خواهد شد. ولی مشکل زمانی ایجاد می شود که در طول دوره جوجه کشی مثلا پس از سه روز جوجه کشی، آلارم ناگهان شروع به صدا کند. در این صورت باید متوجه خرابی در سیستم های تامین رطوبت و دما در دستگاه باشید. بخش خدمات پس از فروش با بررسی ایرادات دستگاه اقدامات لازم را انجام خواهند داد. با آنها در تماس باشبد

۳_ شنیدن صدا بوق ممتد و نمایش ارور و نمایش اعداد صفر به جای دما و رطوبت روی نمایشگر برد کنترل دستگاه: از اتصال صحیح سنسور به برد کنترل اطمینان حاصل کنید.سنسور یک قطعه الکتریکی که از سقف دستگاه آویزان است.

نطفه سنجی در جوجه کشی چیست ؟ سیر تا پیاز نطفه سنجی

نطفه سنجی از تخم های نطفه دار از اقدامات بسیار مهمی است که برای افزایش راندمان جوجه کشی انجام می گیرد. افراد حرفه ای برای افزایش راندمان جوجه کشی اقدام به نور بینی می کنند. بسیاری از افراد تازه کار در مورد سنجش نطفه پرنده با سوالاتی از این قبیل مواجه می شوند :

چرا باید نطفه سنجی را انجام دهیم؟

نطفه سنجی چگونه می تواند راندمان جوجه کشی را افزایش دهد؟

نطفه سنجی را با استفاده از چه وسایلی انجام دهیم؟

نطفه سنجی چگونه انجام می پذیرد؟

نطفه سنجی چرا باید نوربینی کنیم؟

یکی از کارهای بسیار مهم در جوجه کشی با دستگاه، نوربینی یا نطفه سنجی است.اهمیت این کار مثل هرس کردن درخت یا از بین بردن علف هرز است. اگر این کار انجام نشود و تخم مرغ های خراب از دستگاه خارج نشود باعث از بین رفتن جنین تخم های سالم خواهد شد. برخی از تخم هایی که در داخل دستگاه قرار می دهید به دلیل عواملی مانند مناسب نبودن ضریب نر و ماده در گله و یا تغذیه نامناسب مرغ مادر ، بدون نطفه هستند و یا از نطفه ضعیف برخوردارند. این تخم ها در زمان قرار دادن آن ها در داخل دستگاه جوجه کشی نسبت به تخم های سالم متمایز نیستند.

آن ها را در زمان جوجه کشی و با استفاده از نطفه سنجی باید مشخص کرده و از دستگاه خارج کنید. اگر این تخم ها در درون دستگاه جوجه کشی بمانند ، فاسد می شوند. گازهای سمی مانند گاز متان از آن ها ساطع می شود که می تواند سایر تخم های نطفه دار سالم را از بین برده و منجر به کاهش راندمان جوجه کشی شود

. با چه وسایلی باید نطفه سنجی کنیم؟

برای نطفه سنجی باید از دستگاه های نوربینی  استفاده کنید. این دستگاه ها را می توانید به صورت دستی خودتان ساخته و یا خریداری کنید. اگر می خواهید دستگاه جوجه کشی بخرید ، نیازی به تهیه نطفه سنج به صورت مجزا نیست زیرا معمولا به همراه دستگاه جوجه کشی یک نطفه سنج نیز ارائه می شود. به دستگاه نطفه سنج کندلر نیز می گویند.

در ادامه به دستگاه هایی که می توان با استفاده از آن ها نطفه سنجی کرد اشاره می کنیم :

نطفه سنج یا کندلر:

این دستگاه چیزی شبیه به چراغ قوه است که به صورت مخصوص برای نوربینی ساخته می شود. این دستگاه را می توانید از فروشندگان دستگاه های جوجه کشی تهیه کنید. نطفه سنج دست ساز با استفاده از یک لامپ رشته ای 100 وات و کارتون نیز می توانید نطفه سنج بسازید. برای این کار باید در کارتون یک سوراخ باریک ایجاد کنید و لامپ را در درون آن قرار دهید. با روشن شدن لامپ نور به صورت باریک از روزنه عبور می کند که با استفاده از آن می توانید از تخم ها نطفه سنجی کنید. باید توجه داشته باشید که نطفه سنج دست ساز نمی تواند کیفیت کندلر را داشته باشد

روش های ممنوعه برای نطفه سنجی –

میزان تشخیص دقیق در اکثر موارد کاهش می یابد . به عنوان مثال ، بسخت است که قبل از روز چهارم شاهد اتفاقاتی در داخل تخم مرغ باشید. به همین در نطفه سنجی دقت زیادی را داشته باشید. تبدیل نطفه به جوجه در تخم مرغ در 21 روز انجام میگیرد و این عمل بسیار سریع میباشد به همین دلیل حتما نطفه سنجی را به صورت یکبار در هفته ای انجام دهید. با توجه به رنگ برخی از تخم ها که حالت تیره دارند باعث میشود تا نطفه سنجی با دقت بیشتری صورت نگیرد به همین دلیل در تخم بلدرچین و سایر طیور که رنگ تخم ها متفاوت میباشد یا دارای رنگدانه سیاه میباشد دقت زیادی را به خرج بدهید.

چه موقع باید نطفه سنجی کنیم؟

با تأمین حرارت توسط دستگاه جوجه کشی جنین تشکیل می شود و رفته رفته رشد می کند. در جنین ابتدا به شکل یک نقطه است که رگه های خونی از آن خارج می شود ، چیزی شبیه به عنکبوت. اما با گذشت زمان جنین به شکل جوجه در می آید. نطفه سنجی از تخم های درون دستگاه جوجه کشی را باید در روزهای سوم ، هفتم و چهاردهم انجام دهید. نوربینی در روز سوم بیشتر در کتاب های علمی توصیه شده و اکثر افراد که به صورت تجربی جوجه کشی را یاد گرفته اند در روز سوم نوربینی نمی کنند. در روزهای سوم ، هفتم و چهاردهم که اقدام به نطفه سنجی می کنید ، اگر تخمی را یافتید که جنین در آن وجود ندارد باید از دستگاه خوجه کشی خارج کنید. 

این نکته را به یاد داشته باشید که نباید به هیچ عنوان پس از روز شانزدهم نوربینی کنید زیرا می تواند منجر به تلف شدن تخم ها شود.

نطفه سنجی را باید چطور انجام دهیم؟

برای انجام نطفه سنجی باید تخم را از درون دستگاه برداشته و با انگشت های شست و سبابه به صورت افقی بگیرید. با دست دیگرتان نطفه سنج را گرفته و نور را از قسمت پهن تخم به آن بتابانید. اگر جنین و رگه های خونی را مشاهده کردید تخم را باید در درون دستگاه جوجه کشی قرار دهید در غیر این صورت آن را از دستگاه خارج کنید.

 نظافت دستگاه جوجه کشی نو و استفاده نشده

زمانی که دستگاه را به تازگی خریداری کرده اید و هنوز نو می باشد، نیازی به ضدعفونی نیست. فقط باید گرد و غبارهای موجود در داخل دستگاه را با استفاده از یک پمپ باد و یا دستمال پاک کنید و فرایند جوجه کشی را شروع کنید. البته اگر از دستگاه های کارکرده و دست دوم می خواهید استفاده کنید ، قضیه فرق خواهد کرد و حتما باید طبق روال گفته شده آن را نظافت و ضدعفونی کنید.

  نظافت دستگاه پس از جوجه کشی اما بعد از اتمام دوره جوجه کشی ضرورت ضد عفونی کردن و تمیزکاری دستگاه وجود خواهد داشت.

در تمیزکاری دستگاه جوجه کشی باید به قطعات الکترونیکی و مکانیکی و هم چنین بدنه و سبد ها توجه کنید، هر کدام دارای شیوه تمیز سازی خاصی است که حتما باید رعایت شود در غیر این صورت امکان آسیب رسیدن به قطعات وجود دارد. 

قطعات الکترونیکی و مکانیکی مانند برد، فن ، سنسور، موتور گرداننده ، سیم کشی ها با استفاده از یک پمپ باد و دستمال خشک تمیز خواهند شد و به هیچ وجه نباید آنها را خیس کنید و یا با آب و صابون بشویید. استفاده از جاروبرقی نیز برای تمیزکاری این قطعات مناسب است. 

اما سبدها و بدنه دستگاه داخلی دستگاه را باید بشویید. چرا که هنگام تولد جوجه ها آلودگی های زیادی مانند خون بند ناف، مدفوع ، پرهای شکسته ، مایع زرده ، آب بدن جوجه ها و … بر روی بدنه دستگاه و سبدها پخش می شود که در صورت عدم توجه سبب رشد میکروب های کشنده خواهد شد و در مراحل بعدی جوجه کشی باعث مرگ جوجه در داخل تخم خواهد شد.

پس حتما باید این قسمت ها را به صورت کامل مورد شستشو قرار دهید.  بهترین کار این است که کف دستگاه را با استفاده از یک سلفون یا نایلون تمیز بپوشانید، تا آلودگی ها بر روی آنها ریخته شود زیرا به راحتی قابل تعویض و دور انداختن می باشد و نیازی به شستشوی کف و دیواره دستگاه نخواهد بود. 

در هر صورت اگر کوچکترین آلودگی را بر روی سبدها و بدنه دیدید، به راحتی می توانید آنها را با استفاده از آب داغ و مواد شوینده بشویید.  با توجه به اینکه جنس سبدها از پلاستیک می باشد بنابراین به راحتی با آب و مواد شوینده قابل شستشو هستند و پس از شستشو آنها را در جایی گرم یا جلوی تابش غیر مستقیم آفتاب (جلوی پنجره) قرار دهید تا خشک شوند.

اما در شستشوی بدنه دستگاه دقت کنید که آب به قطعات الکتریکی و مکانیکی برخورد نکند چون مشکل ساز خواهد بود.  بدنه را می توانید به کمک یک دستمال خیس همراه با صابون یا مواد شوینده بشویید و سپس با یک دستمال خشک ، بدنه را تمیز و خشک کنید و اجازه بدهید تا خشک شود، اما دقت کنید که به هیچ وجه نباید با شلنگ داخل کابین دستگاه را آب بکشید، این کار با نابودی دستگاه همراه خواهد بود،

 بعد از اتمام کار شستشو و نظافت می توانید دستگاه را برای جوجه کشی مجدد راه اندازی کنید، اما دقت کنید که دستگاه باید کاملا خشک شده باشد و بوی مواد شوینده از آن متصاعد نشود چون برای جوجه های مضر خواهد بود و امکان خفگی آنها را به دنبال دارد.  نکات مهم در ضدعفونی دستگاه در صورتی که می خواهید دستگاه را ضدعفونی کنید یعنی قصد استفاده از مایع یا گازهای ضدعفونی کننده را دارید، حتما قبل از این کار اطلاعات و دانش خود را در رابطه با خطرات مواد ضدعفونی کننده بر روی تخم های نطفه دار و جوجه ها افزایش دهید و به صورت آگاهانه این کار را انجام دهید و حتما از موادی استفاده کنید که کمترین خطر را برای شما و جوجه های آینده داشته باشند. 

قبل از این کار حتما سنسور دستگاه را بپوشانید چرا که سنسور حساس ترین قسمت دستگاه است و در ماشین های جوجه کشی شاهین طیور نیز از سنسور دیجیتالی SHT استفاده می شود که حساسیت بالایی در سنجش همزمان دما و رطوبت دارد و با توجه به اینکه با استفاده از فعل و انفعالات شیمیایی قادر به سنجش دما و رطوبت می باشد، بنابراین وجود مواد شیمیایی در داخل دستگاه حتما کارکرد سنسور را با اختلال مواجه خواهد کرد.

پس اگر دانش فنی و اطلاعات لازم را دارید، سنسور را از داخل دستگاه بیرون بیاورید و با خیال راحت محیط دستگاه را ضد عفونی کنید، در غیر این صورت آن را با استفاده از بادکنک یا پلاستیک بپوشانید طوری که امکان نفوذ گازهای ضدعفونی به داخل آن وجود نداشته باشد.

مواد ضدعفونی کننده جرمی ساید و فرمالدهید کمترین ضرر را دارند، بنابراین می توانید از این مواد استفاده کنید و پس از گذشت چند روز می توانید جوجه کشی را شروع کنید. در طول این سه روز باید دستگاه را در یک محیط آزاد قرار دهید تا جریان هوا به پاکیزه سازی و زدودن مواد شیمیایی از بدنه دستگاه منجر شود. اما هنگام ضدعفونی حتما از ماسک استاندارد و چند لایه استفاده کنید، از کفش و لباس های مخصوص استفاده کنید تا محیط بیرون و طیور سالن را با مواد ضدعفونی کننده آلوده نکنید. 

عواقب عدم شستشو و نظافت دستگاه  بسیاری از پرورش دهندگان به شستشوی دستگاه بی توجه هستند و حتی سالانه یکبار هم آن را نمی شویند. بعد از کاهش راندمان جوجه کشی و مرگ جوجه ها در داخل تخم ، کیفیت دستگاه و عدم کارکرد صحیح آن را مقصر می دانند در حالی که آلودگی ها و میکروب های تجمع یافته در محیط داخلی دستگاه ، بر اثر حرارت و رطوبت بالا طی دوره جوجه کشی رشد پیدا کرده و به داخل تخم نفوذ می کنند و به این ترتیب موجب مرگ جنین و جوجه ها در داخل تخم خواهد شد. 

نکته دوم در مورد سنسور دستگاه است، اگر آن را تمیز نکنید به مرور زمان آلودگی ها و آهک ها بر روی آن نشست خواهد کرد و مانع از سنجش صحیح دما و رطوبت خواهد شد که این مشکل سبب عدم تنظیم دقیق دما و رطوبت و در نتیجه جوجه کشی ناموفق خواهد شد

خروج جوجه هایی که هنوز خشک نشده اند نیز می تواند سبب آسیب و ایجاد سرماخوردگی در جوجه شود. خروج دیرهنگام جوجه مرغ ها هم سبب اتمام ذخیره زرده داخل بدن جوجه شده و جوجه دچار آسیب و ضعف خواهد شد.

بنابراین باید شرایط تخم مرغ ها  و دستگاه جوجه کشی را طوری فراهم کرد که تا حد ممکن جوجه ها به صورت هم زمان از تخم خارج شوند و در مناسب ترین زمان از دستگاه خارج و به محل پرورش منتقل شوند.

معیار مناسب برای خروج جوجه از دستگاه خشک شدن 80 درصد جوجه های متولدشده است. معمولاً قسمت پشت سر جوجه ها دیرتر خشک می شود بنابراین با یک بررسی اجمالی می تواند تخمین زد که حدود 80 درصد جوجه ها خشک شدند و 20 درصد در حال خشک شدن هستند؛ که احتمالاً تا پایان شمارش جوجه یا حداکثر چند ساعت بعد خشک می شوند.

اگر زمان خروج جوجه ها از تخم بیش از 24 ساعت طول می کشد باید بعد از 24 ساعت اول هر 6 ساعت یکبار جوجه های خشک شده را از دستگاه خارج کرد.

در مورد جوجه کشی بلدرچین هم می توانید به همین ترتیب عمل کنید. باز کردن مکرر درب دستگاه در روزهای آخر ممنوع یکی از دوستان من که اولین بار از دستگاه جوجه کشی استفاده می کرد و اولین بار بود که در منزل کار جوجه  کشی را انجام می داد بااینکه تمام مراحل جوجه کشی مرغ را به خوبی انجام داده بود اما درصد هچ نسبتاً کمی را به دست آورد. وقتی تخم های جوجه نشده را بررسی کردم دیدم که بیشتر جنین ها تا آخرین مرحله رشد کرده بودند و حتی تعداد زیادی از جوجه ها پوسته را شکسته و نوک آن ها بیرون زده بود اما نتوانسته بودند از تخم خارج شوند. دلیل آن را خودتان حدس بزنید!

شنیدن صدای اولین جوجه بسیار هیجان انگیز بود؛ و این دوست ما با شنیدن اولین صدای جوجه برای چند دقیقه در دستگاه را باز می کند و به دنبال جوجه می گردد ولی هنوز جوجه ای از تخم خارج نشده است. بنابراین هرچند ساعت یک بار در دستگاه باز می شد تا زمان خروج اولین جوجه که بسیار هیجان انگیز بود به هرحال تا چند ساعت پس از خروج جوجه ها از تخم مرغ هرچند دقیقه یک بار در دستگاه بازشده و بچه ها با جوجه ها بازی می کردند و نتیجه تلف شدن تعداد زیادی از جوجه ها قبل از تولد شد.

تعداد خیلی کمی از جوجه ها ممکن است بیش از 24 ساعت زودتر یا دیرتر از تخم خارج شوند بنابراین نباید به خاطر این چند جوجه، به کل جوجه ها آسیب زد.

برای باز کردن درب دستگاه در هنگام خروج جوجه ها حداقا باید 24 ساعت از هچ اولین جوجه گذشته باشد. سپس شرایط هم دمایی اتاق را فراهم کنید و بعد در کوتاهترین زمان ممکن این کار را انجام دهید. برای مرحله بعد حداقل 6 ساعت تحمل کنید.

انتخاب تخم نطفه دار مناسب انتخاب تخم نطفه دار مناسب تخم مرغ های جوجه کشی بایستی دارای خصوصیاتی باشند تا بتوان از آنها استفاده کرد، این شرایط عبارتند از :

نطفه داری: اگر نطفه داری بالا نباشد بیشتر تخم مرغ هائی که در ماشین جوجه کشی گذاشته می شوند به جوجه تبدیل نخواهند شد و بایستی دور ریخته شوند.

خروس مورد استفاده باید فعال و به اندازه کافی اسپرم تولید کند. خروس ها باید بطور متناوب مورد استفاده قرار بگیرند تا استراحت کافی داشته باشند. باید اغلب از خروس های جوان استفاده شود. ( از ۷ تا ۸ ماهگی به بعد قادر به تولید اسپرم هستند.) خروس های با سن بالاتر از ۲ سال مناسب جوجه کشی نمی باشند و باید نسبت به جایگزین کردن آنها با خروس های جوان و سالم اقدام نمود.

البته از خروس هائی که ارزش ژنتیکی خوبی دارند مدت زمان بیشتری استفاده می شود.

برای بدست آوردن نطفه داری بالا باید نسبت بین مرغ و خروس مناسب باشد. معمولا به ازای هر ۱۰ مرغ یک خروس کافی خواهد بود.

وضع تغذیه گله نیز در نطفه داری تأثیر زیاد دارد. کمبود بعضی از ویتامین ها بخصوص آ (A) و ای (E) و نیز کمبود پروتئین جیره باعث کاهش نطفه داری می گردد.

وضع و شرایط آب و هوا در تولید اسپرم دخالت دارد. در هوای گرم و یا سرد تولید اسپرم کاهش پیدا می کند و در هوای سرد که گاهی باعث یخ زدن تاج و در نتیجه کاهش اسپرم می گردد مبادرت به قطع تاج می شود. همچنین در هوای بسیار گرم جمع آوری تخم مرغ ها جهت جوجه کشی انجام نمی شود.

تولید تخم مرغ و نیز سن مرغ در میزان نطفه داری تاثیر دارد و هر اندازه میزان تخم گذاری زیادتر باشد درصد نطفه داری نیز بیشتر می شود، زیرا در مرغان تخمگذار خوب تمام اعمال فیزیولوژیکی بخوبی انجام می گیرد و لذا تمایلات جنسی در این گونه مرغ ها بالاست.

در اوایل تخمگذاری که اندازه تخم مرغ کوچک است درصد نطفه داری کمتر است ولی به تدریج با افزایش وزن تخم مرغ، درصد نطفه داری افزایش می یابد. در مرغ های خیلی مسن و یا خیلی جوان درصد نطفه داری کم است. خویش جفتی دارای اثر منفی در نطفه داری است و هر چه درجه همخونی افزایش یابد در صد نطفه داری کم می شود. آمیخته گری سبب افزایش درصد نطفه داری می گردد.

شکل ظاهری تخم مرغ: شکل و وضع ظاهری تخم مرغ در درصد جوجه شدن تاثیر دارد. لذا در موقع جوجه کشی بایستی به نکات زیر توجه شود

١- تخم مرغهای جوجه کشی نباید خیلی بزرگ یا کوچک باشند.

۲ - برای جوجه کشی، تخم هائی که وزن آنها حدود ۵۰ تا ۶۰ گرم است بایستی انتخاب شوند. (بلدرچین ۱۰ تا ۱۲ گرم). البته در نژادهای سنگین وزن تخم مرغ جوجه کشی حدود ۶۴ تا ۶۸ گرم توصیه می شود . اگر تخم مرغ ها یکنواخت نباشند باعث می شود که جوجه هائی که تولید می شوند بزرگ و کوچک بوده بطوری که بعدا از لحاظ پرورش و تغذیه با اشکالاتی روبرو خواهد شد.

٣ - تخم مرغ های جوجه کشی بایستی قالب طبیعی داشته باشند. از بکار بردن تخم مرغ ها با شکل غیر طبیعی کشیده، گرد و موج دار) باید اجتناب شود. این کار بیشتر به خاطر به نژادی صورت می گیرد زیرا جوجه ها حاصل از تخم مرغهای غیر طبیعی بعدا تخم مرغهایی با شکل غیر طبیعی تولید خواهند نمود.

۴- تخم مرغهای جوجه کشی اگر با فضولات آلوده شوند باعث فساد تخم مرغ و از بین رفتن جنین می گردد و از طرف دیگر منبع آلودگی در ماشین خواهد بود و تخم مرغهای تمیز را به فساد می کشاند، لذا بهتر است از تخم مرغهای کثیف برای جوجه کشی استفاده نشود، بین محققین از نظر شستشوی تخم مرغ ها اختلاف نظر وجود دارد.

۵- تخم مرغهائی که دارای پوسته بسیار نازک و یا ضخیم هستند برای جوجه کشی مناسب نیستند، زیرا اگر پوسته نازک باشد تبخیر آب بیشتر خواهد بود و درصد جوجه در آوری کاهش می یابد و از طرف دیگر این گونه تخم مرغ ها کلسیم کافی برای رشد جنین را تامین نمی کنند. تخم مرغهائی که پوسته ضخیم دارند کار خروج جوجه را مشکل می کنند. و چوجه به خوبی قادر نیست که آنها را سوراخ کند.

۶- استفاده از تخم مرغهای پوسته شکسته یا آنهایی که دارای منافذ بیش از اندازه هستند برای جوجه کشی توصیه نمی شود زیرا میزان تبخیر از اینگونه تخم مرغ ها بیشتر است.

۷- کیفیت داخلی تخم مرغ در میزان جوجه دهی تاثیر دارد. تخم مرغهایی که درصد سفید غلیظ آنها بیشتر و یا زرده آنها رنگی تر است درصد جوجه در آوری بیشتری دارند زیرا اینگونه تخم مرغ ها عناصر غذایی بیشتری برای جنین همراه دارند.